бел. Дзе баліць, там ручка, а дзе міла, там вочка. Дзе свярбіць, там і чэшуць. Язык заўсёды трэцца аб хворы зуб.
рус. Где мило, там глаза, где больно, там рука. Где зудит, там и чешут. Где мило, там глядь да глядь, где больно, там хвать да хвать.
фр. La langue va où la dent fait mal (Язык идёт туда, где болит зуб).
англ. Don’t take your harp to the party (He бери свою арфу на вечеринку, т. е. не отягощай других своими проблемами).
нем. Wo der Schmerz ist, da ist auch die Hand (Где боль, там также и рука).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
адско́чыць, -чу, -чыш, -чыць; зак.
1. Скачком аддаліцца ад каго-, чаго-н.
А. ад дзвярэй.
2. Стукнуўшыся аб што-н., адляцець.
Мячык адскочыў ад сцяны.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адбіцца, адляцець, адламацца (разм.).
Адскочыла ручка ў збане.
4. Адлучыцца на кароткі час (разм.).
А. у магазін на хвілінку.
|| незак.адско́кваць, -аю, -аеш, -ае (да 1,2 і 4 знач.) іадска́кваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).
|| наз.адско́кванне, -я, н. (да 1, 2 і 4 знач.), адска́кванне, -я, н. (да 1, 2 і 4 знач.) іадско́к, -у, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пялю́стка ’качан капусты’ (лях., Сл. ПЗБ; ЛА, 2), пелю́стка ’капусны ліст’ (ПСл), ’пялёстак’ (вілен., Спадчына, 2002, 4, 60), пелю́сткі ’ягадзіцы’ (ТС), параўн. укр.пелю́стка ’капусны ліст; галубцы; частка валасоў, што прыкрывае касу; шырокі зубец з краёў грэбеня для прадзення’, рус.дыял.пелю́стка ’ручка пасудзіны’. Гл. пе́люсць ’лопасць і пад.’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Апалю́к ’ручка касы’ (ДАБМ), палю́к, палю́х, палец (ДАБМ, 831). Перанос назвы пальца (параўн. укр.дыял.палець ’зубец на шасцярні’) па знешняму падабенству ці паралельнае ўтварэнне (параўн. паля, укр.дыял.палюх ’слуп’). Магчыма, кантамінацыя з аплік, аплюк ’гаплік’ (не толькі ў вопратцы; форма аплюк садзейнічала выкарыстанню формы з пачатковым а‑), гаплюк ’гак да гною’ (Смул., 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Knüppel
m -s, -
1) дубі́нка, кій, па́лка
éinen ~ zwíschen die Béine wérfen* — устаўля́ць [ста́віць] па́лкі ў ко́лы
2) ав.ру́чка, рыча́г кірава́ння
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ратаўё (рытуўё) ’чаранок рыдлёўкі’ (Бяльк.), ра́туўя, рътаўё, рутаўё ’тс’ (віц., чашн., лёзн., мсцісл., ЛА, 2), ра́тва ’дзяржанне ў лапаце’ (лёзн., ЛА, 2), а таксама ратлі́ска (ратлі́ско) ’ручка ў вілах’ (Сл. рэг. лекс.), ра́тлішчо ’дзяржанне ў качарзе’ (карэліц., ЛА, 4). Параўн. укр.ра́тище ’дзіда’, ратови́ще ’дрэўка дзіды’, рус.ратови́ще ’тс’, якія адносяць да ратны, раць (гл.), параўн. Фасмер, 3, 448.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
strap
[stræp]1.
n.
1) рэ́мень -ня m.
2) мату́з -а́m.
3) паго́ны pl.
4) раме́нная ру́чка(у аўто́бусе, трамва́і)
2.
v.t. (-pp-)
1) зьвя́зваць рэ́мнем або́ матузо́м
2) біць дзя́гай
3) перавя́зваць (ра́ну)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
głowica
ж.
1.ручка, дзяржанне, дзяржальна;
głowica miecza — дзяржанне мяча;
2.архіт. капітэль;
3. верхавіна, галоўка; наканечнік;
głowica bojowa — боегалоўка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wretched[ˈretʃɪd]adj.
1. ва́рты жа́лю, гаро́тны, убо́гі, няшча́сны;
feel wretched адчува́ць сябе́ няшча́сным
2. нікчэ́мны, ніку́ды не ва́рты; дрэ́нны, ке́пскі, благі́;
wretched condi tions ке́пскія ўмо́вы;
wretched weather мярзо́тнае надво́р’е;
a wretched toothache мо́цны зубны́ боль
3.infml злашча́сны, пракля́ты;
Where’s that wretched pen? Куды згінула праклятая ручка?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ко́рба1 ’ручка, якой прыводзяць у рух што-небудзь’ (ТСБМ, Нар. словатв.). Ням.Kurbe ’тс’ (там жа, 714), ’вялікі свердзел’ (Сцяшк.). Укр.корба ’тс’. Запазычанне праз польск.korba ’тс’ з ням.Kurbe ’тс’ (Слаўскі, 2, 474).
Ко́рба2 ’прылада ў студні’ (Жд. 2). Параўн. кольба (гл.). У гэтым спецыфічным значэнні запазычана праз польскую мову з с.-в.-ням.kurbe ’тс’.