ру́чка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ру́чка ру́чкі
Р. ру́чкі ру́чак
Д. ру́чцы ру́чкам
В. ру́чку ру́чкі
Т. ру́чкай
ру́чкаю		 ру́чкамі
М. ру́чцы ру́чках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ру́чка² гл. рука.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ру́чка¹, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Частка прадмета, за якую яго трымаюць або бяруцца рукой.

Р. дзвярэй.

Р. партфеля, малатка.

2. Пісьмовая прылада ў выглядзе палачкі, дзяржання, куды ўстаўляецца пяро, стрыжань.

Аўтаматычная р.

Шарыкавая р.

|| прым. ру́чачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ру́чка​II

1. ру́чка, -кі ж.;

дверна́я ру́чка дзвярна́я ру́чка;

ру́чка кофе́йника ру́чка кафе́йніка;

2. (письменная принадлежность) ру́чка, -кі ж.;

автомати́ческая ру́чка аўтаматы́чная ру́чка;

ша́риковая ру́чка ша́рыкавая ру́чка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ру́чка ж.

1. (уменьш. к рука́) ру́чка;

2. в разн. знач. ру́чка;

ша́рыкавая р. — ша́риковая ру́чка;

дзвярна́я р. — дверна́я ру́чка;

3. (часть машины, прибора, оружия) рукоя́тка;

◊ дабі́ць да ~кі — доби́ть до ру́чки;

даве́сці да ~кі — довести́ до ру́чки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ру́чка​I (уменьш. к рука́) ру́чка, -кі ж.;

ру́чка ребёнка ру́чка дзіця́ці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ру́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

1. Памянш.-ласк. да рука (у 1 знач.).

2. Частка прадмета, за якую бяруцца рукой пры карыстанні ім. З калідора нехта ўзяўся за ручку дзвярэй. Васілёнак. На куфэрку ручка з медзі, Зверху ручку ўбачыш ледзьве. Дубоўка. // Прыстасаванне ў машынах, апаратах, якое служыць для прывядзення іх у дзеянне шляхам пакручвання рукой. Клімянок пакруціў ручкі прыёмніка. Шыцік.

3. Пісьмовая прылада ў выглядзе палачкі, стрыжня, куды ўстаўляецца пяро. Потым я дастаў з дзедавай шафы чарніліцу, ручку. Бядуля.

•••

Аўтаматычная ручка — тое, што і аўтаручка.

Шарыкавая ручка — аўтаматычная ручка з шарыкам замест пяра для падачы чарнільнай масы.

Дабіць да ручкі гл. дабіць.

Давесці да ручкі гл. давесці.

Дайсці (дабіцца) да ручкі гл. дайсці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ру́чка ж

1. памянш Händchen n -s, -; Pátschhändchen n (дзіцячая);

2. (клямка) Türgriff m -(e)s, -e, Griff m, Klínke f -, -n;

3. (дзяржанне) Griff m, Stiel m -s, -e, Hébel m -s, -; Kúrbel f -, -n (для вярчэння); Hénkel m -s, - (у карзінкі, кубка); Trágbügel m -s, - (у вядра);

4. (асадка для пісання) аўтаматы́чная ру́чка Füll(feder)halter m -s, -; Füller m -s, - (разм);

ша́рыкавая ру́чка Kúgelschreiber m -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ручка

Том: 30, старонка: 490.

img/30/30-490_2813_Ручка.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

Ру́чка 1 памянш.-ласк. ’рука’, ’дзяржанне’, ’пісьмовая прылада’ (ТСБМ), сюды ж ру́чку звяза́ць ’павянчаць, абручыць’ (брасл., Нар. сл.), ру́чкі ’драбіны ў возе’ (міёр., Нар. сл.; Маслен.), ру́чыца ’ручка, дзяржанне’ (ТС). Усё з метанімічным пераносам да рука (гл.).

Ру́чка 2 ’ручайка’ (Сл. Брэс.). Да рука, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)