keen [ki:n] adj.

1. BrE заўзя́ты;

a keen photographer заўзя́ты фато́граф;

be keen on smth./smb. захапля́цца чым-н./кім-н.;

be keen to do smth. ве́льмі жада́ць зрабі́ць што-н.

2. разу́мны; дасці́пны; прані́клівы

3. во́стры;

keen sight во́стры зрок;

keen hearing то́нкі слых

4. мо́цны; інтэнсі́ўны;

keen competition мо́цная канкурэ́нцыя

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

pert

[pɜ:rt]

adj.

1) наха́бны, дзёрзкі; гарэ́зны, адва́жны

a pert girl — адва́жная дзяўчы́на

a pert reply — дзёрзкі адка́з

2) informal жва́вы, бадзёры

a very pert old woman — ве́льмі жва́вая стара́я жанчы́на

3) Obsolete

а) кваліфікава́ны

б) спра́ўны; разу́мны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

сейча́с нареч.

1. (скоро, немедленно) за́раз;

сейча́с приду́ за́раз прыйду́;

2. (в настоящем времени) цяпе́р;

сейча́с они́ живу́т хорошо́ цяпе́р яны́ жыву́ць до́бра;

3. (сразу) прост. адра́зу, зра́зу;

сейча́с ви́дно, что у́мный па́рень адра́зу віда́ць, што разу́мны хло́пец.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эйш, часціца.

Разм.

1. Ужываецца, каб звярнуць увагу, указаць на што‑н.: вось, глядзі і пад. Калі Марыля даведалася, чаму брат адмовіўся ад выгаднага месца, дык залямантавала: — Эйш, панюся знайшлася надта! Карона з галавы не звалілася б, калі цмокнула б лішні раз у панскую ручку. С. Александровіч.

2. Ужываецца для выражэння здзіўлення, незадавальнення, злосці (звычайна ў спалучэнні са словамі: «як», «які», «колькі» і пад.). [Рыгор:] — Дурань скажа! Я дурня і слухаць не буду. [Яўхім:] — Не будзе ён слухаць! Эйш, які разумны! Чорны. Ідзе немец лёгкім пружыністым крокам, высока ставіць ногі ў кароценькіх ботах з шырокімі халявамі. — Эйш, які рабы чорт, — гаворыць нехта ў мяне за спіною. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

move​1 [mu:v] n.

1. крок, учы́нак;

a wise/good move разу́мны крок;

a false move памылко́вы крок

2. рух;

His eyes followed her every move. Яго вочы сачылі за кожным яе рухам.

3. перае́зд

4. ход (у гульні)

♦

be on the move не застава́цца на адны́м ме́сцы;

Get a move on! infml Паспяша́йся!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Ве́шчы ’мудры, здольны прадракаць’ (КТС, БРС), укр. віщий ’тс’, рус. вещий: паўн. ’вядзьмар, чараўнік’, разан. ’разумны, талковы, красамоўны’, ст.-рус. вѣщий ’тс’ (з X ст.), польск. wieszczy ’вампір’, каш. ’дух чалавека, які нарадзіўся з зубамі’, wieszcz ’паэт, прарок’; ’чалавек, народжаны ў кашулі’, wieszczka ’варажбітка’, в.-луж. wěšćer ’варажбіт, прадказальнік’, н.-луж. wěšćaŕ ’тс’, чэш. věští, věštecký ’вешчы’, славен. véšča ’ведзьма’, veščec ’чараўнік’, серб.-харв. ве̏шт ’вопытны, дасведчаны, лоўкі, умелы’, макед. ’умелы, мастацкі’, вештак ’спецыяліст’, балг. вещ ’дасведчаны’, ст.-слав. вѣщь, вѣьцъ ’чараўнік, вядзьмар’, ц.-слав. вѣшть (з XIV ст.), прасл. věštь‑jь < *věstj‑ < *věd‑tjo‑. Да ведаць (гл.). Параўн. Міклашыч, 390; Праабражэнскі, 1, 110; Фасмер, 1, 309; Шанскі, 1, В, 83; КЭСРЯ, 79; БЕР, 1, 140–141; Махэк₂, 686.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́зум ’здольнасць мысліць, разумець’, ’разумовыя здольнасці чалавека, інтэлект’ (ТСБМ, Нас., Шат., Бяльк., Касп., Стан., Растарг., ТС, Сл. ПЗБ), розымъ ’тс’ (шымк. Собр.), ст.-бел. розум ’тс’. Укр. ро́зум, рус. ра́зум (< ц.-слав. разумъ), дыял. ро́зум, польск. rozum, н.-луж. rozym, в.-луж. rozum, rozom, rozym, чэш., славац. rozum, славен. razȗm, rezum, серб. ра̏зум, харв. rȁzum, макед. разум, балг. ра́зум, ст.-слав. разоумъ. Прасл. *orzumъ, утворанае з прыстаўкі *orz‑ > бел. раз‑/роз‑ (гл.), якая тут выражае адрознівальную здольнасць мыслення (Рэйзак, 548) і *umъ > ум > умець (гл.) < і.-е. (H)au̯‑mó‑ (Міклашыч, 372; Покарны, 78; Фасмер, 3, 435; Шустар-Шэўц, 2, 1244; Бязлай, 3, 160; БЕР, 6, 161–162). Сюды ж разумны, разумовы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паслухмя́ны, ‑ая, ‑ае.

Такі, які слухаецца каго‑н.; пакорны. Марцінава жонка Анэта была ціхая, паслухмяная жанчына. Бывала, нідзе не пачуеш яе голасу, ні дома, ні на вуліцы. Чарнышэвіч. Пятрок самы паслухмяны ў брыгадзе работнік. Ракітны. А разумны, паслухмяны конь сам і дарогу выбіраў, сам, без падгону, дзе трушком бег, дзе клыпаў памалу. Хомчанка. // Які лёгка падпарадкоўваецца жаданню, волі каго‑н. Не вельмі паслухмяныя пальцы пані Генавефы самаахвярна гоцалі па клавішах. Брыль. І мая паслухмяная настрою памяць адразу ж замест новага дасціпнага паркану ставіць стары частакол. Васілевіч. // перан. Які лёгка прыводзіцца ў дзеянне, лёгка паддаецца апрацоўцы; падатлівы. Майстар пачаў тлумачыць, што трэба рабіць, каб станок быў паслухмяны. Шахавец. А скора паслухмяныя машыны святло сваё адсюль дадуць акрузе. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

mądry

mądr|y

разумны; мудры;

nie bądź taki ~y! — не хітруй! не мудры!;

bądźże tu ~y! — паспрабуй тут разбярыся;

~ej głowie dość dwie słowie прык. разумнай галоўцы досыць два слоўцы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

brain​1 [breɪn] n.

1. мозг;

brain cells мазгавы́я кле́ткі

2. pl. brains мазгі́ (страва)

3. звыч. pl. ро́зум; разумо́выя здо́льнасці; інтэле́кт;

Use your brains! Падумай!;

You need brains as well as brawn to do the job. Для гэтай працы вам патрэбна не толькі сіла, але і мазгі.

4. infml разу́мны/мазгаві́ты чалаве́к

♦

have smth. on the brain infml пастая́нна ду́маць аб не́чым

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)