Non est triticum sine paleis

Не бывае пшаніцы без мякіны.

Не бывает пшеницы без мякины.

бел. У сям’і не без вырадку. Няма роду без выроду.

рус. Во всяком хлебе не без мякины. В семье не без урода. И у соборных попов не без клопов. И в Иерусалиме собаки есть.

фр. Chaque troupeau a sa brebis galeuse (В каждом стаде есть своя паршивая овца).

англ. It’s a strange wood that never had a withered bough in it (Странен лес, в котором никогда не бывало сухой ветки).

нем. In jeder Herde findet sich mal ein schwarzes Schaf (В каждом/во всяком стаде найдётся чёрная овца).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Grave tormentum fames

Голад ‒ цяжкая мука.

Голод ‒ тяжёлая мука.

бел. Голад астрэй мечы. Голад лжэць і крадзець. Голад не дзядзіна, з’ясі і крадзенае. Няма горшай балесці, як хочацца есці.

рус. Голод ‒ сварливая кума: грызёт, пока не доймёт. Голод ‒ не сосед: пить-есть просит. Голод ‒ не сосед: от него не уйдёшь. Голод ‒ не угар: от него не переможешься. Брюхо болит, на краюху глядит. Пригонит нужда к поганой луже. Голодный откусил бы и от камня.

фр. Les affres de la faim (Муки голода).

англ. Hunger breaks stone walls (Голод пробивает каменные стены).

нем. Der Hunger ist niemandes Freund (Голод никому не друг).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

De lana caprina rixari (Horatius)

Спрачацца з-за казлінай шэрсці (г. зн. спрачацца аб дробязях).

Спорить о козлиной шерсти (т. е. спорить о пустяках).

бел. 3 пустога ў парожняе няма чаго пераліваць. Лапаць з пасталом спрачаюцца пра лычка пад сталом.

рус. Спорить из-за выеденного яйца. Спорить о прошлогоднем снеге.

фр. Il n’y a pas de quoi fouetter le chat (Не за что бить кошку).

англ. It is no use crying/arguing over the spilt milk (Бесполезно плакать/ссориться из-за пролитого молока). То milk a he-goat into a sieve (Доить козла в решето).

нем. Leeres Stroh dreschen (Молотить пустую солому).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

reguła

reguł|a

ж.

1. правіла;

~y gry — правілы гульні;

~a trzech мат. трайное правіла;

z ~y — як правіла;

nie ma ~y bez wyjątku — няма правіла без выключэння;

2. статут;

~a zakonna — манастырскі статут

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

варушы́ць несов.

1. шевели́ть; дви́гать; колеба́ть;

в. па́льцамі — дви́гать (шевели́ть) па́льцами;

ве́цер вару́шыць што́ру — ве́тер коле́блет (шевели́т) што́ру;

2. (разгребать, переворачивать) шевели́ть; перегреба́ть;

в. зе́рне — шевели́ть (перегреба́ть) зерно́;

3. перен. (вспоминать забытое — о неприятном, тяжёлом) вороши́ть;

няма́ чаго́ в. міну́лае — не́зачем вороши́ть про́шлое;

◊ в. мазга́мі (галаво́й) — шевели́ть мозга́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Theáter

n -s, -

1) тэа́тр

2) тэатра́льнае відо́вішча, спекта́кль

was wird héute im ~ gegében? — што ідзе́ сёння ў тэа́тры?

héute ist kein ~ — сёння (у тэа́тры) спекта́кля няма́

3) разм. тэа́тр; сканда́л

j-m ein ~ máchen — учыні́ць каму́-н. сканда́л

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

падо́нкі, ‑аў; адз. падонак, ‑нка, м.

1. адз. няма. Рэшткі вадкасці з асадкамі на дне пасудзіны.

2. перан. Дэкласаваныя, разбэшчаныя, злачынныя элементы грамадства. [Завербаваныя] былі выпадковыя людзі, розныя падонкі, якія трапілі ў рады Чырвонай Арміі, ратуючыся ад суда і следства, ім было ўсё роўна, каму служыць, абы толькі не сядзець за калючым дротам і не галадаць... Машара. Рэакцыя Іры была зусім нечаканая. Яна паглядзела на брата зняважліва і на поўны голас, пры маці, сказала: — Падонак ты! Што ты разумееш? Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ні́ва, ‑ы, ж.

1. Апрацаванае пад сяўбу або засеянае поле. У рукі ўласныя свой лёс Узяў народ вольналюбівы, На вогнішчах палацы ўзнёс, Ператварыў балоты ў нівы. Крапіва. У збожжа ўсякае ніва прыбралася, — Хараства там якога няма! Купала. // Пра збажыну, якая расце на полі. Нерухомыя разлівы пшанічнай нівы нібы абсыпаліся драбнюткімі бліскаўкамі. Беразняк.

2. перан. Галіна дзейнасці. — Жадаю поспехаў на высакароднай ніве асветы, — пакланіўся .. [аграном] Рыце. Васілевіч. Піліп Пестрак раней за Танка выйшаў на літаратурную ніву. У. Калеснік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няве́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., каго-што.

Наносячы фізічныя пашкоджанні, калечыць каго‑н. [Бярозка] усё больш і больш нагінала галаву, каб аслабіць вяроўку.. Тады збянтэжаны кат загадаў памочнікам, таптаць і нявечыць паланянку. Хадкевіч. Мірановіч нізашто не згаджаўся рэзаць шчаку, не хацеў яшчэ больш нявечыць твар. Марціновіч. // Ламаць, псаваць што‑н. Вецер бязлітасна .. зрывае дах з хат казацкіх, нявечыць, кідае вобзем ды так, што і рады няма як даць... Барашка. // перан. Рабіць дрэнны ўплыў на каго‑н.; псаваць. Нявечыць душу дзіцяці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падга́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак.

Разм.

1. Нарабіць чаго‑н. кепскага, гадкага каму‑н., нашкодзіць. Як бы ні радзіў, абы не падгадзіў. Прыказка.

2. (пераважна з адмоўем «не»). Зрабіць што‑н. не так, як належыць; сапсаваць. — Націскай, Ігнат, націскай! — Не паддавайся, Алеся, наляж!.. — Алеська, не падгадзь! Скрыган.

падгадзі́ць, ‑гаджу́, ‑го́дзіш, ‑го́дзіць; зак.

Разм.

1. Угадзіць, дагадзіць каму‑н.

2. пераважна безас. Стаць, быць спрыяльным (пра надвор’е). [Мароз:] — Падгадзіла з дожджыкам — і ўраджай, не падгадзіла — няма яго. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)