◎ *Патана́, пагона ’пляткар, балбатун’, патоніэти ’вярзці недарэчнасці, бязглуздзіцу’, ’балбатаць’ (Бес.). З венгерскай мовы, параўн. венг. pakpnäs ’трэск, шчоўк’ pattani ’трашчаць, шчоўкаць, ляскаць’. ©
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плянта́ць ’гаварыць блытана’ (свісл., Сцяшк. Сл.). З польск. plątać ’блытаць’, гл. плёнтаць ’тс’; націск пад уплывам дзеясловаў на ‑таць: балбатаць, плескаптць і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Турлю́дзіць ‘балбатаць надакучліва’ (мсцісл., З нар. сл.), ‘гаварыць лухту’ (Мат. Маг.). У выніку метатэзы з трылюдзіць ‘тс’, магчыма, пад уплывам папярэдніх слоў, гл трылу́дзіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Забабо́ны ’прымхі’. Рус. дыял. смал., бранск., прыбалт., паўн.-дзвін., урал. забабо́ны, укр. забобо́ни, польск. zabobon, славац. zabobonky (Калал) ’тс’. Ст.-рус. забабоны (XVII ст.) ’тс’. Параўн. укр. бобони ’забабоны’ (Жэлях.), славац. bobony ’тс’ (Калал), серб.-харв. забоњити, бобоњити ’гучаць, балбатаць’, забоњити ’пачаць балбатаць, гучаць’, ст.-чэш. bobonek, pobonek ’забабоннае дзеянне’. Паводле Бернекера (1, 36–37), Фасмера (2, 70), гукапераймальнага характару (параўн. балбатаць, ням. bebeln, ст.-грэч. βαβάξω ’балбатаць’). Гэта прынялі Мартынаў–Міхневіч (Маладосць, 1969, 4, 136), указваючы на паралель балабоніць. Махэк₂ (58–59) высоўвае думку аб сувязі са ст.-чэш. boniti, дзе *bon‑ з ‑mon (параўн. корань *men, *mьn у памяць, помню) і прэфіксам po‑, што пераўтварыўся ў bo‑. Коген (УЗ БГУ, 1, 191, 192) указвае на падваенне кораня ба/бо, што адзначаецца ў слове байка 1 (гл.). Магчыма, што паміж гукаперайманнем і ўтварэннем слова bobniti сапраўды трэба адзначыць пераходны этап, калі *bo, *bol мела значэнне ’гаварыць’, таму магчыма аб’яднанне названых думак. Сцвярджэнне Брукнера (643) пра польск. паходжанне ўсх.-слав. форм непераканаўчае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
verzápfen
vt
1) змацо́ўваць шыпа́мі
2) прадава́ць распі́вачна
3) цадзі́ць
4) разм. балбата́ць
dúmmes Zeug ~ — не́сці лухту́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
blab
[blæb]
-blabbed, -bbing
1.
v.
выдава́ць сакрэ́т, балбата́ць, мало́ць языко́м
2.
n.
1) балбатня́ f., пустасло́ўе n.
2) балбату́н -а́ m., балбату́ха f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
cackle
[ˈkækəl]
1.
v.i.
1) куда́хтаць (пра ку́рыцу)
2) хіхі́каць
3) балбата́ць
2.
n.
1) куда́хтаньне n.
2) хіхі́каньне n.
3) гамана́, балбатня́ f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gabble
[ˈgæbəl]
1.
v.i.
1) мало́ць языко́м
2) балбата́ць; саката́ць
3) гагата́ць (пра гусь)
2.
n.
1) балбатня́ f.
2) го́гат -у m. (гусе́й)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
prattle
[ˈprætəl]
1.
v.
1) лепята́ць; гавары́ць невыра́зна (як дзіця́)
2) балбата́ць, мало́ць языко́м
3) зюзю́каць (як немаўля́тка)
2.
n.
лапата́ньне, зюзю́каньне, балбата́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
тарахце́ць, ‑хчу, ‑хціш, ‑хціць; незак.
Разм.
1. Утвараць рэзкія раскацістыя гукі. У Петрыкаве пяюць пеўні, гаўкаюць сабакі, тарахціць, лапоча матор матацыкла. Сачанка. Сям-там скрыпеў журавель або тарахцела круцёлка над студняй. Брыль. Па бруку тарахцелі падводы і зварочвалі ў браму рынку. С. Александровіч.
2. перан. Хутка, гучна, несупынна гаварыць; балбатаць. Не пераставаў .. [Тарас Іванавіч] тарахцець і тады, калі селі за стол. Колас. — Мы з Чэрыкава. А вы здалёку? — тарахцела .. [Юля]. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)