Калу́пашак ’плецены кош на воз’ (Сцяшк.), колупушок ’кош для перавозкі бульбы’ (Мат. Гом.), ’плецены кораб на сані або воз’ (ТС). Рэгіянальная інавацыя, зах.-бел. форма, магчыма, і незалежная. Утворана метатэзай з палукашак, які, відаць, да *палукош, дзе кош‑ назва вялікага кораба на воз. Менш верагодна думаць пра сувязь палукашак з вядомым у рус. мове лукошко і лукно. Таксама нельга лічыць зыходнай разглядаемую лексему, якая магла быць аддзеяслоўным утварэннем ад калупаць ’плесці’, параўн. смал. колупаць ’плесці лапці’. Апошняе — лакальная інавацыя, параўн. бел. калупаць ’вязаць’ (карункі), утворанае на базе калупаць ’марудна вазіцца’. Адносна ўкр. бойк. параўн. колупінок і колупіток < полукіпок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піцны, у вырабе піўны воз ’фуражныя драбіны’ (Гарб.). Са ст.-польск. ріспу < pica ’корм, фураж’ < прасл. *pilja > бел. піша (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вяро́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж.
Выраб з кручаных або вітых у некалькі столак доўгіх пасмаў пянькі ці іншых матэрыялаў, які ўжыв. для звязвання і іншых патрэб.
Увязаць воз вяроўкай.
◊
Вяроўка плача па кім (разм.) — пра таго, хто заслугоўвае пакарання.
|| памянш. вяро́вачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. вяро́вачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узвярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні́; -ве́рнуты; зак., што (разм.).
1. Ускапаць, узараць, узламаць паверхню чаго-н.
Свінні ўзвярнулі двор.
Вецер узвярнуў страху.
2. на каго-што. Падняўшы, наваліць, узваліць.
У. паклажу на воз, на плечы.
3. перан., на каго. Прыпісаць каму-н. чужую віну, незаслужана абвінаваціць.
Усю віну ўзвярнулі на стрэлачніка.
|| незак. узваро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падску́бці, ‑скубу, ‑скубеш, ‑скубе; ‑скубём, ‑скубяце; пр. падскуб, ‑скубла; зак., што.
1. і чаго. Яаскубці дадаткова, яшчэ трохі.
2. Выскубваючы што‑н., падраўнаваць знізу. Падскубці воз з сенам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пся́рня, ‑і, ж.
1. Асобнае памяшканне для сабак; сабакарня.
2. зб. Сабакі, мноства сабак. Хутка на «Келмаў» сігнал адгукнуліся суседнія сабакі. І неўзабаве цэлая псярня акружыла воз. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fura
ж.
1. фура, воз, калёсы;
2. перан. разм. мноства, куча; маса
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ЛАВУ́А, Лувуа (Lovua, Luvua),
рака ў Замбіі (верхняе цячэнне) і Дэмакр. Рэспубліцы Конга, правы прыток р. Луалаба (бас. р. Конга). Некаторыя даследчыкі лічаць яе гал. вытокам р. Конга. Даўж. больш за 1500 км, пл. бас. 265,3 тыс. км2. Пачынаецца (пад назвай Чамбешы) на плато на Пд ад воз. Танганьіка, працякае праз балота на Пд ад воз. Бангвеулу, ніжэй (на мяжы Замбіі і Дэмакр. Рэспублікі Конга) наз. Луапула, утварае парогі і вадаспады. Упадае ў воз. Мверу, ніжэй якога наз. ўласна Л. Сярэдні расход вады ў ніжнім цячэнні больш за 600 м3/с. ГЭС. Суднаходная на 145 км ад вусця і вышэй воз. Мверу.
т. 9, с. 85
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
панара́д, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Каркас, аснова калёс. Скрыпяць калёсы, панарад іх дрыжыць, ляскае. Каваль. Пуда лішняга не кладзі на воз, бо .. колы лезуць і лезуць у пясок, бы на той свет, а воз асядае, пакуль зусім не ляжа на зямлю панарадам. Сачанка.
2. Калёсы без драбін. [Мікіта] выцягнуў панарады, палажыў на іх дошкі і стаў навальваць гной. Колас. У дварэ .. стаяў новы панарад, на якім быў ужо паложаны плуг. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лаку́шы ’прыстасаванне для сушкі сена’ (смарг., Сл. паўн.-зах.). Відавочна, з’яўляецца скарочаным варыянтам рус. волокуша, пск. ’невялікі воз сена’, вяц. ’капа сена’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)