odmienny

odmienn|y

1. розны; іншы; адрозны;

być ~ego zdania — быць іншай думкі; мець іншае меркаванне;

2. грам. зменны;

części mowy ~e — зменныя часціны мовы;

być w ~ym stanie — быць цяжарнай

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

перы́яд, -ду м., в разн. знач. пери́од;

п. ро́сквіту — пери́од расцве́та;

п. трыганаметры́чнай фу́нкцыі — пери́од тригонометри́ческой фу́нкции;

п. хіста́ння — пери́од колеба́ния;

○ вегетацы́йны п. — вегетацио́нный пери́од;

інкубацы́йны п. — инкубацио́нный пери́од;

ледніко́вы п. — леднико́вый пери́од;

про́сты п. — грам. просто́й пери́од;

мелавы́ п. — геол. мелово́й пери́од;

ю́рскі п. — ю́рский пери́од

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прамы́ в разн. знач. прямо́й;

п. ву́гал — геом. прямо́й у́гол;

п. каўне́р — прямо́й воротни́к;

п. ваго́н — прямо́й ваго́н;

~мо́е папада́нне — прямо́е попада́ние;

~мо́е вы́барчае пра́ва — прямо́е избира́тельное пра́во;

~мо́е дапаўне́нне — грам. прямо́е дополне́ние;

○ ~ма́я кі́шка — анат. пряма́я кишка́;

◊ у ~мы́м сэ́нсе сло́ва — в прямо́м смы́сле сло́ва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Vergángenheit

f -, -en

1) міну́лае, міну́ўшчына

die jüngste ~ — няда́ўняе міну́лае

éine bewégte ~ — бу́рнае міну́лае

mit der ~ bréchen* — парва́ць з міну́лым

das gehört der ~ an — гэ́та (ўсё) у міну́лым

2) грам. про́шлы час

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Камора, каморка, комора, кумора ’кладоўка, халоднае памяшканне пры хаце для захоўвання запасаў ежы, адзення’, ’бакоўка, прыбудоўка ў вясковай хаце, дзе спяць, стопка’ (Нас., ТСБМ, Чуд., Мал., Сцяшк., Сцяц. Нар., Жд. 3, Сержп. Грам., Сцяц.; карэліц., докш., Янк. I; В. В., Яруш., Бяльк., Гарэц., Тарн.; шаркаў., Нар. сл.; Рам. 8, Сл. паўн.-зах.)’, кантрольны пункт лясніцтва’ (ТСБМ, Інстр. III; Яшк.); ’будынак для складвання сена’ (Яшк.), ’асобная клетачка ў сотах’ (ваўк., Сл. паўн.-зах.; ашм., З нар. сл.), навагр. каморкі ’складкі ў смаржках’ (Жыв. сл.). Ст.-бел. камора ’тс’ і ’таможня’ (XV–XVIII ст.). Лексема ёсць ва ўсіх слав. мовах. Вельмі старое запазычанне з лац. camera (camara) ’скляпеністая столь’ (зрэшты такое значэнне ёсць і ў ст.-рус. комора, камора побач з іншымі: ’дом, жыллё’, ’пакой’, ’кладоўка’, ’гандлёвая пабудова’) < ст.-грэч. καμάρα ’скляпенне’ (Слаўскі, 2, 390–392); Фасмер (2, 305) выводзіць гэта запазычанне з-за націску са ст.-грэч. καμάρα, а не з лац.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кіба́лка ’старажытны жаночы галаўны ўбор, абруч, на які накручваюцца валасы’ (Малч., ТС, Сцеп., Сержп. Грам., Нік., Шн., Маш.), ’хустка’ (ДАБМ, Серб.). Укр. кибалка ’тс’. Варыянт гибалка ’тс’ сведчыць аб магчымасці ўзводзіць гэтыя словы да дзеяслова гібаць (гл.). Семантыка тлумачыцца тым, што на ўбор або абруч накручваюцца валасы (ЕСУМ, 2, 428). Аднак існуе пераканаўчая гіпотэза аб балтыйскім паходжанні ўсходнеславянскіх слоў. Параўн. літ. kýblas ’шырокая павязка на валасах дзяўчыны’, kỹbulas ’шырокая стужка, на якую накручваюць валасы кругом галавы’. Прыняць славянскае паходжанне для гэтых слоў немагчыма (Буга, Rinkt, 3, 777). Да таго ж у адрозненне ад беларускіх, украінскіх і рускіх слоў літоўскія маюць даволі празрыстую этымалогію. Яны ўзводзяцца да kìbti ’чапляцца’, kabė́ti, kybóti ’вісець, абвісаць’, kabìnti ’абхопліваць, браць у кола’ і інш. Неабходна адзначыць, што рад украінскіх і беларускіх слоў мае форму з м (кімбалка, кимбалка), якая адпавядае форме цяперашняга часу дзеяслова kìbti (kim̃ba) (Лаўчутэ, Балтизмы, 114).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

mowa

mow|a

ж.

1. мова;

~a ojczysta — родная мова;

~a potoczna — гутарковая мова;

części ~y грам. часціны мовы;

~a zależna (niezależna) грам. ускосная (простая) мова;

2. маўленне, вымова;

narządy ~y анат. органы маўлення;

3. прамова;

wygłosić ~ę — сказаць прамову; выступіць;

~a pogrzebowa — надмагільнае слова;

o czym ~a? — пра што гаворка?;

o tym nie ma ~y — пра гэта няма гаворкі; пра гэта няма чаго гаварыць;

odjęło ~ę — мову адняло

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

сравне́ние

1. (действие) параўна́нне, -ння ср.; неоконч. параўно́ўванне, -ння ср.;

2. лит. параўна́нне, -ння ср.;

3. грам. параўна́нне, -ння ср.;

сте́пени сравне́ния ступе́ні параўна́ння;

◊

не идёт ни в како́е сравне́ние не ідзе́ ні ў яко́е параўна́нне, не́льга параўна́ць; і блі́зка не падыхо́дзіць;

по сравне́нию у параўна́нні.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

wyższy

wyższ|y

вышэйшы; больш высокі;

~y niż brat — вышэйшы (больш высокі) за брата;

~e wykształcenie — вышэйшая адукацыя;

stopień ~y грам. вышэйшая ступень;

siła ~a юр. форс-мажор;

izba ~a паліт. верхняя палата

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ко́ска ж. грам. Kómma n -s, -s і -ta, Béistrich m -(e)s, -e;

расстано́ўка ко́сак Kómmasetzung f -, -en;

аддзялі́ць ко́скай mit éinem Kómma trénnen, durch ein Kómma ábtrennen;

паста́віць ко́ску ein Kómma sétzen;

без ко́сак kómmalos;

кро́пка з ко́скай Semikólon m -s, pl -s і -la , Stríchpunkt m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)