у індуісцкай міфалогіі «ўладар ганы» (групы) ніжэйшых божастваў, якія складаюць світу Шывы. Паводле эпасу, малююць з тулавам чалавека чырв. ці жоўтага колеру, вял. шарападобным жыватом, чатырма рукамі і галавой слана, з пашчы якой тарчыць толькі адзін бівень. Ганеша належыць да найб. папулярных інд. багоў, яго выявы і храмы вельмі пашыраны ў Індыі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЛЮ́ТНАЯ МАНАПО́ЛІЯ,
валютнае права дзяржавы на валютныя аперацыі і ўсю валюту, якая паступае ў краіну. Існавала ў СССР і інш. краінах сацыяліст. арыентацыі, была непарыўна звязана з манаполіяй знешняга гандлю. З фарміраваннем рыначнай эканомікі ў гэтых краінах, у т. л. на Беларусі, валютная манаполія ліквідавана, дзейнічаюць тольківалютныя абмежаванні як частка валютнай палітыкі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУГО́ КАПЕ́Т
(Hugues Capet; каля 940 — 24.10.996),
французскі кароль з 987, заснавальнік дынастыі Капетынгаў. Выбраны каралём пасля смерці Людовіка V Каралінга (гл.Каралінгі) пры падтрымцы буйных свецкіх і духоўных феадалаў. Улада Гуго Капета над усёй Францыяй была намінальнай і фактычна распаўсюджвалася толькі на землі яго дамена (Іль-дэ-Франс з Парыжам і Арлеанам).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аметабалі́я
(ад а- + гр. metabole = перамена)
адсутнасць метамарфозы, развіццё некаторых ніжэйшых насякомых, пры якім пераход ад маладой фазы да дарослай зводзіцца толькі да росту і скідання старога хітынавага покрыву (лінькі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
містэ́рыя
(гр. mysterion = таінства)
1) тайны рэлігійны абрад, у якім прымалі ўдзел толькі давераныя асобы ў Стараж. Грэцыі і Рыме і краінах Стараж. Усходу;
2) сярэдневяковая драма на біблейскія тэмы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прэсвітэрыя́нства
(ад гр. presbyteros = старэйшына)
рэлігійнае пратэстанцкае веравучэнне, адна з плыняў кальвінізму, што ўзнікла ў 16 ст. у Англіі, паслядоўнікі якога не прызнаюць улады епіскапа, а толькі свяшчэнніка (прэсвітэра 2).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
эматыві́зм
(ад англ. emotive = які выклікае эмоцыі)
этычная тэорыя лагічнага пазітывізму, якая сцвярджае, што маральныя суджэнні і паняцці не з’яўляюцца ні ісціннымі, ні лжывымі, а служаць толькі для выражэння эмоцый.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
усплы́сці
1.áuftauchen vi (s); an der Óberfläche erschéinen*;
2.перан.áuftauchen vi (s), zum Vórschein kómmen*;
гэ́тае пыта́нне ўсплы́ло́то́лькі сёння diese Fráge kam erst héute aufs Tapét; diese Fráge wurde erst héute áufgeworfen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
◎ Касці́ць ’смяціць на падлогу’ (Касп.), касьціць ’псаваць без патрэбы’ (З нар. сл., 125), касьціцца ’мучыцца, перабівацца’ (Нар. сл., 114). Парсун. ст.-рус.кастити ’вывяргаць’, рус.кашу ’спаражняюся’ (дыял.), кастить ’лаяць, пэцкаць, брудзіць’, ’лаяць, знеслаўляць, ганьбіць’, ’смяціць’. У Дабр.кастить ’псаваць’. Прасл.*kastiti (sę). Лічыцца дзеясловам, утвораць^ ад назоўніка *kastь. Апошні засведчаны толькі ў рус. гаворках і з’яўляецца прасл. дыялектызмам. Адносна яго паходжання можна выказаць толькі здагадку: магчыма, гэта вытворнае, з падаўжэннем каранёвага галоснага о -► о (> а), ад слова *kostь («касцявы»«тленны, нячысты»). Параўн. Фасмер, 2, 208; падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 9, 156–157.