стрэ́лачнік, ‑а, м.
Рабочы, які пераводзіць стрэлкі на рэйкавым пуці.
•••
Стрэлачнік вінаваты (іран.) — ужываецца ў тых выпадках, калі ўсю адказнасць за няўдачу, катастрофу ўскладаюць на нізавога выканаўцу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дагматы́зм
(ад гр. dogma, -atos = думка, вучэнне)
некрытычнае мысленне (догмамі), сляпая вера ў нязменнасць тых або іншых палажэнняў, прызнанне іх за бясспрэчную ісціну.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лінгвагеагра́фія
(ад лац. lingua = мова + геаграфія)
раздзел дыялекталогіі, які вывучае тэрытарыяльнае распаўсюджванне тых элементаў мовы, якімі дыялекты гэтай мовы адрозніваюцца адзін ад другога.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
цэлюла́за
(ад лац. cellula = клетка)
фермент, які гідралізуе цэлюлозу, змяшчаецца ў плесневых грыбах, некаторых бактэрыях, асабліва тых, што жывуць у страўніку жвачных жывёл.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Пу́здрыкі ’аладкі, спечаныя з толькі што замешанага хлебнага цеста’ (Скарбы). Відаць, да пузды́р ’пухір’, параўн.: папячэ тых пуздрыкаў, яны такія наздраватыя (там жа); параўн., ад-нак, рус. пуздырять ’есці з прагнасцю’, якое Тапароў (Балтийские яз., 45) лічыць літуанізмам — літ. pūzras, pūzdras ’спарахнелае дрэва’. Гл. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падняво́ліць, ‑волю, ‑воліш, ‑воліць; зак., каго-што.
Зрабіць паднявольным. Наша зямля ўкрыта курганамі і магіламі тых, хто калі-небудзь імкнуўся заўладаць ёю і падняволіць сабе наш народ. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
партыкуляры́зм, ‑у, м.
Кніжн. У буржуазнай навуцы — паняцце, якое абазначае ўсякі рух з мэтай набыцця або ўтрымання палітычнай, адміністрацыйнай ці культурнай аўтаноміі для тых або іншых частак дзяржавы.
[Ад лац. particularis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абстрагава́ны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад абстрагаваць.
2. у знач. прым. Мысленна адарваны ад тых ці іншых уласцівасцей ці сувязей з’яў, прадметаў. Абстрагаваныя паэтычныя формулы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэнега́цтва, ‑а, н.
Учынак, паводзіны рэнегата; здрада, адступніцтва. У другім вершы — пафаснае асуджэнне паэтам здрадніцтва, рэнегацтва тых, што забылі родны край, «адракліся, прадалі і аддалі ў палон». Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парастава́ць, ‑тае; зак.
Растаць — пра ўсё, многае. Калі б жаданні, думы і пачуцці Тых, што заўжды спяшаюцца сюды, Маглі ўсе сучаснікі пачуць іх, На полюсах параставалі б льды. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)