Ру́капіс ’тэкст, напісаны ад рукі або на друкавальнай машынцы’, ’рукапісны помнік старажытнай пісьменнасці’ (ТСБМ). Складаны назоўнік ад рука (гл.) і пісаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сто́ма ‘аслабленне; расслабленне; зморанасць’ (ТСБМ, Бяльк., Стан.). Аддзеяслоўны назоўнік ад стамі́цца, што да тамі́ць (гл.). Беларуска-ўкраінская ізалекса, параўн. укр. сто́ма ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Намахі́ ’жэстамі’ (ТС). З прыназоўнікава-іменнай канструкцыі *на махі, г. зн. михамі, дзе другая частка — аддзеяслоўны назоўнік у форме він. скл. мн. л.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Насе́дала (насёдало) ’седала’: Пашлі куры на наседало (івац., Нар. сл.). У выніку зрашчэння прыназоўнікавага спалучэння на седала і канверсіі (ператварэння прыслоўя ў назоўнік).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прасту́да ’ахаладжэнне арганізма чалавека’, ’хвароба ад ахаладжэння’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), прасту́дзенне ’прастуда’ (ТС). Рус. просту́да ’тс’. Аддзеяслоўны назоўнік ад прастудзіць(цца) < студзіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зага́на ’недахоп’, ’выгавар’, дыял. маг. загу́на ’асуджэнне’ (Юрч.). Рус. смал. зага́на ’недахоп’, ’пакаранне’. Бязафіксны аддзеяслоўны (ад *заганіць, параўн. укр. зага́нити ’асудзіць’) назоўнік. Гл. ганьба.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Но́шта ’ноша, вязка, клунак’ (Гарэц.; брасл., шчуч., даўгаўп., ігнал., Сл. ПЗБ). Паводле аўтараў названага слоўніка, з літ. naštà ’тс’ (аддзеяслоўны назоўнік ад nèšti ’нясці’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прамо́ва ’публічнае выступленне’ (ТСБМ, Яруш., Гарэц.). Укр. промо́ва, польск. przemowa ’тс’. Аддзеяслоўны назоўнік ад прамовіць < мовіць (гл.). Не выключана і запазычанне з польскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пу́тала ’пута’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Аддзеяслоўны назоўнік ад пу́таць (гл.) — ’тое, чым путаюць’; параўн. рус. путло (ад пу́то, Праабражэнскі, 2, 155; Фасмер, 3, 412).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ральба́ ’ворыва’ (Выг.), ’узаранае поле’ (слаўг., Яшк.). Ад ралі́ць (гл.) пры дапамозе суф. -ба, што стварае назоўнік з характарыстыкай пэўнага дзеяння, параўн. пасьба, сяўба.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)