залама́ць ​1, ‑ламлю, ‑ломіш, ‑ломіць; зак.

1. што. Сагнуўшы, надламаць. Заламаць галінку на дрэве.

2. Разм. Крута павярнуць убок. Арцём звярнуў на агароды, шуснуў у каноплі, адтуль разораю між капусты забег у падворак Юркі Труса, з надворка заламаў у вулачку. Колас.

3. што. Разм. Надта дорага запрасіць. Зарослы сівой шчацінай дзед, перш чым перавезці Сяргея цераз Прыпяць, заламаў дзвесце рублёў. Навуменка.

•••

Асінку заламаць — даць зарок не рабіць чаго‑н., палажыць канец чаму‑н.

Заламаць залом (уст.) — зблытаць і заламаць на чыім‑н. полі пук жытніх сцяблоў з мэтай паклікаць бяду на гаспадара поля (з павер’я забабонных людзей).

Заламаць рукі — моцна загнуць каму‑н. рукі назад, за спіну.

Заламаць шапку — надзець шапку набакір або ссунуць яе на патыліцу.

залама́ць ​2, ‑ламлю, ‑ломіш, ‑ломіць; зак.

Разм. Пачаць ламаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вяза́ць, вяжу, вяжаш, вяжа; заг. вяжы; незак.

1. што. Цесна злучаць, абвіваючы чым‑н., звязваць. Вязаць снапы. Вязаць плыты. □ Чакаючы змроку, каб непрыкметна перабегчы ў вёску, Грышка нарэзаў бярозавых дубцоў і пачаў вязаць венік. Чарот.

2. каго-што. Звязваць рукі, ногі, пазбаўляючы магчымасці рухацца. — Ну, хлопцы, вяжы.. [бандытаў], бяры! Хутчэй, не драмаць. Колас. Вяжы яму рукі папружкаю! — крыкнуў стары Юзіку. Чорны. // перан. Не даваць волі, перашкаджаць каму‑н. рабіць што‑н. [Дзеда] не вяжуць, як другога, Застылай мудрасці гужы. Колас.

3. што і без дап. Плесці кручком, пруткамі і пад. Вязаць рукавіцы, карункі.

4. Быць вязкім, мець уласцівасць сцягваць. // безас. Сцягваць (пра адчуванне сцягвання ад якога‑н. рэчыва). У роце вяжа.

5. Валодаць уласцівасцю змацоўваць цвёрдыя рэчывы.

•••

Лыка не вяжа — пра п’янага, які ледзь можа гаварыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

салю́т, ‑у, М ‑люце, м.

1. Урачыстая форма прывітання або аддача пашаны каму‑, чаму‑н. ружэйнымі або артылерыйскімі залпамі, падняццем ці апусканнем сцяга і пад. Артылерыйскі салют. Развітальны салют. □ І ва ўсіх нас ёсць Радзіма, Што імёны нашы помніць І салюта громам гулкім Паўтарае з году ў год. Танк. І пачуў у той дзень ён [хлопчык] салют Перамогі, Што ў Маскве прагучаў, скалыхнуў увесь свет. Прыходзька.

2. Піянерскае прывітанне, якое выражаецца ў падняцці над галавой правай рукі. Піянеры застылі ў стройных шарэнгах, падняўшы рукі ў піянерскім салюце. «Маладосць». // Разм. Прывітанне пры сустрэчы з кім‑н. — Салют брыгадзіру! — выгукваў Марцін, падымаючы руку ў знак прывітання. Хадкевіч. — Салют, — казырнуўшы, .. [Сашка] павіншаваў тых, хто стаяў у калідоры. Гроднеў.

•••

Салют нацый — салют звычайна з 21 гарматнага залпа пры сустрэчы кіраўнікоў замежных дзяржаў.

[Фр. salut.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́дача ж.

1. Übergabe f -, -n, Áushändigung f -, -en, Áusgabe f -, -n; Ertéilung f -, -en, Áusstellung f -, -en канц. (дакумента); Áuszahlung f -, -en (выплата);

вы́дача ліцэ́нзіі камерц. Lizénzerteilung f;

вы́дача на ру́кі Áushändigung f;

2. (злачынца іншай дзяржаве) Áuslieferung f -, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

паце́ць

1. schwítzen vi;

у мяне́ паце́юць ру́кі ich schwítze an den Händen;

2. перан. разм. (працаваць над чым-н.) über etw. (D) schwítzen; sich mit etw. ábplagen (над чым-н. mit D);

3. (пра шкло) ánlaufen* vi (s), schwítzen vi

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ubi dolet, ibi manus adhibemus

Дзе баліць, туды рукі цягнем.

Где болит, туда руки протягиваем.

бел. Дзе баліць, там ручка, а дзе міла, там вочка. Дзе свярбіць, там і чэшуць. Язык заўсёды трэцца аб хворы зуб.

рус. Где мило, там глаза, где больно, там рука. Где зудит, там и чешут. Где мило, там глядь да глядь, где больно, там хвать да хвать.

фр. La langue va où la dent fait mal (Язык идёт туда, где болит зуб).

англ. Don’t take your harp to the party (He бери свою арфу на вечеринку, т. е. не отягощай других своими проблемами).

нем. Wo der Schmerz ist, da ist auch die Hand (Где боль, там также и рука).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

latać

lata|ć

незак.

1. лятаць, лётаць;

2. бегаць; гойсаць;

oczy ~ją — вочы бегаюць;

3. трэсціся; дрыжаць;

ręce ~ją — рукі трасуцца;

~ć z językiem — разносіць плёткі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

łapa

łap|a

ж. лапа; рука;

dostać po ~ach — атрымаць па руках;

posmarować komu ~ę разм. падмазаць лапу, даць хабар каму;

precz z ~ami! — рукі прэч!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

млець несов.

1. млеть; слабе́ть;

ру́кі мле́юць — ру́ки мле́ют (слабе́ют);

2. цепене́ть, неме́ть;

3. теря́ть созна́ние, обмира́ть, па́дать в о́бморок;

4. перен. (от какого-л. чувства) млеть, замира́ть, цепене́ть;

5. кул. томи́ться;

◊ душа́ мле́е — се́рдце замира́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прэч

1. нареч. (в сторону) прочь;

ён шпа́рка пайшо́ў п. ад мяне́ — он бы́стро пошёл прочь от меня́;

2. межд. прочь, доло́й; вон;

п. з вачэ́й маі́х! — прочь (доло́й) с глаз мои́х!;

◊ ру́кі п.! — ру́ки прочь!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)