Verbum

Мокці ’мокнуць’ (віл., Сл. ПЗБ). Можна дапусціць утварэнне ад мок‑ (параўн. славен. mok ’вільгаць’, ’дождж’: sonce gre na mok ’збіраецца на дождж’), як нес‑ці і інш. па тыпу двухскладовых літ. šlàpti, drė́kti, šliùrti, tìžti ’мокнуць’.

◎ Кі́бкі ’страва з малака і крухмалу’ (З нар. сл.). Калі ўлічыць, што страва складаецца з кавалкаў крухмалу і вадкасці, можна дапусціць паходжанне кібкі ад скібкі (гл. скібка). Пры гэтым адбылася памылковая дэкампазіцыя з прыняццем пачатковага с‑ за прэфікс.

◎ Перашчыўля́ць (пірішчыўляцьJ ’перашчыкнуць’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і гажыўляць, якое, магчыма, гепетычна суадносіцца з шчыпаць (гл.), аднак застаецца няясным спалучэнне ‑ўл‑: можна дапусціць, што яно з ‑пл‑, параўн. укр. перещеплювати ’зрабіць новую прышчэпку’, ’перамяжоўвацца, урэзвацца перавузінай, перашыйкам’.

Ро́счынак (росчынок) ’рашчына’ (хойн., Мат. Гом.). Можна дапусціць уплыў польск. мовы (rozczyn ’тс’ з суф. *‑ъkъ > ‑ок). Аднак вядома і польск. rozczyna ’тс’. Да раз‑/рос‑ (< прасл. *orz‑) і чыніць < прасл. *činiti ’рабіць’ (гл.). Параўн. укр. ро́зчин ’раствор’.

◎ Наспаты́чку ’насустрач’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Да спаткаць ’сустрэць’ хутчэй за ўсё па прадуктыўнай словаўтваральнай мадэлі, характэрнай для прыслоўяў, параўн. нараспашку, навыцяжку і пад., паколькі цяжка дапусціць прамежкавую ступень у выглядзе назоўніка спатычка ’спатканне’, хаця тэарэтычна яна здаецца натуральнай.

Тарпі́на ’застаронак’ (ваўк., гродз., Сл. ПЗБ). Улічыўшы балтыйскае паходжанне зыходных торп, тарпа (гл.), магчыма дапусціць узнікненне назвы з суф. ‑ін‑а, параўн. тапі́на ’багна’, закла́дзіна ’падваротня’ і пад. (Сцяцко, Афікс. наз., 42), пад уплывам літ. tarpìnė ’застаронак’ (Сл. ПЗБ, 5, 91).

Пасе́ў, посе́ў, пасе́вы ’засеянае поле’ (ТСБМ, Выг., ТС; КЭС, лаг.), ’узыходы збажыны’ (Выг.), ’штучнае ўгнаенне’ (Касп.). Укр. посі́в, рус. посе́в, польск. posiew, славен. posèv, серб.-харв. по̀сев, макед. посев, балг. посев. Можна дапусціць прасл. posěvъ, якое да po‑ і sěti > се́яць (гл.).

Про́цьма ’вялікае мноства, безліч’ (ТСБМ, Гарэц., Касп., Сцяшк., ТС; мін., Шн. 2, Шат., Др.-Падб.), ’змрок, цемра’ (Шат., Др.-Падб.), ’поўнасцю, цалкам’ (ТС), про́цьменны ’пражорлівы’ (Касп.). Па тыпу словаўтварэння аддзеяслоўны дэрыват з нулявым суфіксам. Тады трэба дапусціць дзеяслоў *працьміць. Далей гл. цьма.

*Рэ́жаць, рэ́жэць ’пясчанае поле’ (ЛА, 2). Няма пэўнасці, што слушна вызначана семантыка: жоўты пясок, што там будэ, ек там самэй рэжэць. Адзінкавая фіксацыя, усе астатнія назвы тым ці іншым чынам звязаныя з лексемай пясок. Можна дапусціць уплыў рэжа ’дзёран; дзірван’ (гл. рэж).