Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

храмасо́мны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да храмасомы. Храмасомная тэорыя спадчыннасці. Храмасомныя хваробы.

храмасфе́ра, ‑ы, ж.

Спец. Адзін з слаёў сонечнай атмасферы, які можна бачыць у час зацьмення ў выглядзе яркага кольца вакол Сонца.

[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і sphaira — шар.]

храматаграфі́чны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да храматаграфіі. Храматаграфічны аналіз.

храматагра́фія, ‑і, ж.

Фізіка-хімічны метад раздзялення і аналізу сумесей, заснаваны на размеркаванні іх кампанентаў паміж дзвюма фазамі — нерухомай і рухомай, якая праходзіць праз нерухомую.

[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і graphō — пішу.]

храматафо́р, ‑а, м.

Спец.

1. У жывёл — пігментныя клеткі ў скурным покрыве, якія абумоўліваюць здольнасць жывёл зменьваць колер.

2. Бялковае цела пратаплазмы клетак водарасцей.

[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і phorós — носьбіт.]

храма́ты, ‑аў; адз. храмат, ‑а, М ‑маце, м.

Солі хромавай кіслаты, афарбаваныя ў жоўты колер.

храматы́зм, ‑у, м.

1. У фізіцы — уласцівасць белага праменя раскладацца на прамяні рознага колеру.

2. У музыцы — узыходны і сыходны меладычны рух па паўтонах.

[Ад грэч. chrómatismós.]

храматы́чны, ‑ая, ‑ае.

1. У фізіцы — заснаваны на з’явах храматызму, звязаны з храматызмам (у 1 знач.). Храматычная аберацыя.

2. У музыцы — які атрымаўся ў выніку храматызму, заснаваны на храматызме (у 2 знач.). Храматычная гама. // Здольны перадаць паўтоны. Храматычныя гармонікі.

храмаці́н, ‑у, м.

Асноўнае рэчыва ядра жывёльнай і расліннай клеткі, здольнае афарбоўвацца.

[Ад грэч. chrōma — колер.]

храмі́раванне, ‑я, н.

Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. храміраваць.