Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

фарсу́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Спец. Прыстасаванне для распыльвання якіх‑н. вадкасцей або парашкападобных матэрыялаў.

[Ад англ. force-pump — нагнятальная помпа.]

фарсу́ншчык, ‑а, м.

Рабочы, які абслугоўвае фарсунку.

фарсу́ншчыца, ‑ы, ж.

Жан. да фарсуншчык.

фарсу́ха, ‑і, ДМ ‑сусе, ж.

Жан. да фарсун.

фарто́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Такі, калі бывае ўдача; такі, якому бывае ўдача; удачлівы. Фартовы дзень. Фартовы паляўнічы.

2. Прыгожы. Марыся сапраўды фартовая дзяўчына. Бажко.

3. Спрытны, хвацкі, маладзецкі. Фартовы хлопец.

фарту́на, ‑ы, ж.

Кніжн.

1. Удача, поспех; шчаслівы лёс. Дземідзецкі адчуў, што фартуна, нарэшце, павярнулася да яго сваім тварам. Новікаў.

2. Уст. Багацце, маёмасць. Госці раз’ехаліся, і Казімір Рэклайціс, гаспадар бацькоўскай фартуны, стаў жыць адзін, праводзячы час з парабкамі. Пестрак.

[Лац. fortuna.]

фарту́х, ‑а, м.

1. Жаночая адзежа пэўнага крою, якую надзяваюць спераду на сукенку, спадніцу, каб не забрудзіць іх. Надзейка даўно сабрала на стол, пераадзелася ў выхадное плацце, падвязала свежы вышываны фартух. Хадкевіч. // Прадмет рабочага адзення з рознага матэрыялу (скуры, гумы, брызенту і інш.), які адзяваюць, каб засцерагчы вопратку ад забруджвання. Даяркі былі ў белых касынках і белых фартухах. Шамякін. Кучаравы шавец нацягнуў замусолены фартух і заўзята ўзяўся за работу. Няхай. Уладкаваўся [хлапец] у пякарні, далі яму там белы фартух і белы каўпак. Кулакоўскі.

2. Спец. Назва рознага роду покрывак, чахлоў і пад., якія прызначаюцца для машын, механізмаў, тэхнічных прыстасаванняў.

[Ням. Vortuch.]

фартухо́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да фартуха. Фартуховы матэрыял.

фартушо́к, ‑шка, м.

Памянш.-ласк. да фартух (у 1 знач.); невялікі фартух. Мы і дома пасабляем: Я падлогу падмятаю, Фартушок надзеўшы, Люда Мые ў тазіку пасуду. А. Александровіч.

фа́ртынг, ‑а, м.

Самая дробная англійская манета, роўная 1/4 пенса.

[Англ. farthing.]