Verbum

тэнт, ‑а, М ‑нце, м.

Парусінавая стрэшка, пад якой хаваюцца ад сонца і дажджу. На карме пад тэнтам стаялі пасажыры і махалі рукамі тым, хто застаўся на прыстані. Жычка.

[Англ. tent.]

тэо́лаг, ‑а, м.

Спецыяліст у галіне тэалогіі; багаслоў.

тэо́рба, ‑ы, ж.

Шчыпковы музычны інструмент, басовая разнавіднасць лютні.

тэо́рыя, ‑і, ж.

1. Сістэма асноўных ідэй, якая дае цэласнае ўяўленне аб заканамернасцях развіцця прыроды, грамадства і мыслення. Без рэвалюцыйнай тэорыі не можа быць і рэвалюцыйнага руху. Ленін. Задача камсамольскіх арганізацый .. заключаецца ў тым, каб выхоўваць юнакоў і дзяўчат усебакова развітымі, стойкімі барацьбітамі за нашу вялікую справу, узбройваць іх марксісцка-ленінскай тэорыяй. Машэраў.

2. Сукупнасць абагульненых палажэнняў, што ўтвараюць якую‑н. навуку або раздзел яе. Тэорыя машын і механізмаў. Тэорыя лесаводства. □ Тэорыі ваеннай навукі дзед Талаш не ведаў, але яму прыемна было пачуць пахвалу. Колас. // Сукупнасць правіл, асноўных палажэнняў, якія з’яўляюцца ўводзінамі ў вывучэнне якога‑н. майстэрства, мастацтва. Тэорыя шахматнай гульні. Тэорыя кампазіцыі. Тэорыя пілатавання. □ Увечары, калі Барашкін садзіўся вывучаць тэорыю плавільнай справы, словы падручніка не палохала ўжо яго. Савіцкі.

3. Сукупнасць навуковых палажэнняў, якія абгрунтоўваюць агульны прынцып тлумачэння якіх‑н. фактаў, з’яў. Атамная тэорыя будовы рэчыва. Тэорыя паходжання відаў Дарвіна.

4. Разм. Агульныя адцягненыя разважанні, якія‑н. меркаванні ў процілегласць практычнай дзейнасці або рэчаіснасці. У .. [Максіма Сцяпанавіча] нават склалася свая тэорыя: дома павінен панаваць матрыярхат, жанчыны былі, ёсць і будуць заўсёды ахоўнікамі сям’і. Карпаў. [Труцікаў:] — Не тэарэтык я, але бачу, што на такой тэорыі далёка не заедзеш. Кулакоўскі.

•••

Карпускулярная тэорыя святла — тэорыя, якая грунтуецца на ўяўленні аб святле як патоку асобых часцінак — карпускул.

Тэорыя адлюстравання — матэрыялістычная тэорыя пазнання, паводле якой чалавечыя адчуванні, паняцці, навуковае пазнанне наогул ёсць адлюстраванне аб’ектыўна існуючай рэчаіснасць Тэорыя адноснасці — фізічнае вучэнне аб прасторавых і часавых уласцівасцях аб’ектаў (размерах цел і працягласці працэсаў).

Тэорыя імавернасцей — раздзел матэматыкі, які вывучае заканамернасці ў масавых з’явах, з якіх кожная асобна з’яўляецца выпадковай.

Тэорыя інфармацыі — раздзел кібернетыкі, у якім вывучаюцца спосабы вымярэння, перадачы, апрацоўкі і захавання інфармацыі.

тэ́панне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. тэпаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Да фінішу заставалася не больш ста метраў, калі я пачуў ззаду тэпанне босых ног. Пінчук.

тэ́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Ісці, робячы частыя крокі. За .. [Сцяпанам], на пэўнай адлегласці, трымаючы перад сабой белы клуначак з харчамі, дробна тэпала старэнькая Сцяпанава маці. Ракітны. // Уходжвацца з якой‑н. работай; тупаць. [Аня] выйгравала ў часе — пакуль тэпала ў калідоры і кухні Мар’я Андрэеўна. Хадановіч.

2. Ісці, хадзіць наогул. Міця з бацькам выйшлі на парог і доўга стаялі, пазіраючы на чорны шлях, па якім тэпала шэсць няўклюдных фігур. Навуменка. [Незнаёмы:] — Тады давай пайшлі. Бо нам яшчэ тэпаць ды тэпаць. Карпюк.

3. Хадзіць няўпэўнена, пачынаць хадзіць (пра дзяцей). Аднаго разу .. [Галя] паставіла Вадзімку на ножкі, адпусціла рукі, трошкі адышлася, прысела .. і папрасіла: — Вадзічак, хлопчык мой, тэпай да мяне... Сабаленка. Дома пачынаў тэпаць ад крэсла да канапы яшчэ адзін наследнік — Станіслаў. Мехаў.

тэ́пці, ‑яў; адз. тэпаць, ‑пця, м.

Разм. Від лёгкага хатняга абутку, часцей дзіцячага.

тэрако́та, ‑ы, ДМ ‑коце, ж.

1. Абпаленая высакаякасная каляровая ганчарная гліна. Статуэтка з тэракоты.

2. Абпаленыя непаліваныя керамічныя вырабы (абліцовачныя пліткі, дэталі для архітэктурнай аздобы, посуд і пад.).

[Іт. terra cotta — абпаленая зямля.]

тэрако́тавы, ‑ая, ‑ае.

1. Зроблены з тэракоты (у 1 знач.). Тэракотавы посуд. Тэракотавыя пліты. // Які мае адносіны да тэракоты. Тэракотавая вытворчасць.

2. Колеру тэракоты (у 1 знач.); чырвона-карычневы. Капялюш тэракотавага колеру. □ І тэніска, некалі тэракотавая, выцвіла.. зрабілася амаль белая. Савіцкі.

тэрако́тчык, ‑а, м.

Спецыяліст па вырабу тэракоты, рабочы тэракотавай вытворчасці.