Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

тэкс, ‑а, м.

Пазасістэмная адзінка лінейнай шчыльнасці (г/км), якая прымяняецца для характарыстыкі валокнаў і ніцей (у СССР выкарыстоўваецца з 1956 г.).

[Ад лац. texo — тку, пляту.]

тэкст, ‑у, М ‑сце, м.

1. Тое, што напісана або надрукавана, напісаныя або сказаныя кім‑н. словы, якія можна ўзлавіць, паўтарыць у тым жа выглядзе. Запісаць тэкст казкі. □ З многіх паправак, зробленых рукой. К. Чорнага на тэксце другога варыянта «Ірынкі», відаць, як шмат працаваў аўтар над гэтай драмай. Кудраўцаў. Выдаючы біблейскія тэксты, доктар лекарскіх і свабодных навук клапаціўся аб пашырэнні і ўдасканаленні асветы. С. Александровіч. Валя дрыжачымі пальцамі выняла з канверта ліст і ўпілася вачыма ў надрукаваны на машынцы тэкст. Карпаў. // Урывак з якога‑н. твора славеснасці, прызначаны звычайна для навучальнай мэты. Чытанне лацінскіх тэкстаў. Пераклад англійскага тэксту.

2. Пісьмовы дакумент, акт і пад. у адрозненне ад заўваг, каментарыяў да яго. // Асноўная частка набору без падрадковых заўваг, спасылак і пад. Набраць тэкст корпусам, а зноскі петытам. Зноска пад тэкстам.

3. Словы, на якія напісана музыка. Раманс Чайкоўскага, тэкст Фета. Тэкст песні.

4. Спец. Шрыфт буйнога памеру (каля 8 мм).

[Ад лац. textum — сувязь, злучэнне.]

тэкставіні́т, ‑у, М ‑ніце, м.

Від штучнай скуры.

[Ад лац. textus — тканіна і vimum — віно.]

тэкставіні́тавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тэкставініту; зроблены з тэкставініту. Тэкставінітавы абутак.

тэ́кставы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да тэксту (у 1, 2 знач.). Тэкставыя варыянты. // Які змяшчае тэкст. Тэкставая фотатэлеграма.

2. Спец. Які з’яўляецца тэкстам (у 4 знач.). Тэкставы шрыфт. // Выкананы тэкстам. Тэкставы набор.

тэксталагі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тэксталогіі. Тэксталагічнае вывучэнне твораў Якуба Коласа. □ Важныя ўдакладненні .. дае тэксталагічнае супастаўленне «Летапісца вялікіх князёў літоўскіх» паводле ўсіх вядомых спісаў. Чамярыцкі.

тэксталі́т, ‑у, М ‑ліце, м.

Пластычны матэрыял з мнагаслойнай спрасаванай тканіны, насычанай сінтэтычнымі смоламі, які па трываласці не ўступае металу.

[Ад лац. textus — тканіна і грэч. lithos — камень.]

тэксталі́тавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тэксталіту, зроблены з яго. Тэксталітавая вытворчасць. Тэксталітавы падшыпнік.

тэкстало́гія, ‑і, ж.

Галіна філалогіі, якая займаецца ўстанаўленнем дакладнага тэксту літаратурных помнікаў і гістарычных дакументаў для іх навуковага выдання.

[Ад лац. textus — сувязь слоў, тэкст і logos — вучэнне.]

тэксто́лаг, ‑а, м.

Спецыяліст у галіне тэксталогіі.