Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

фур’еры́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Прыхільнік, паслядоўнік фур’ерызму.

фу́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Спец. Перасовачная пляцоўка ў тэатры з загадзя зманціраванымі на ёй дэкарацыямі.

фурка́цыя, ‑і, ж.

У шэрагу замежных краін — спецыяльны вучэбны план для старшых класаў сярэдняй агульнаадукацыйнай школы з ухілам да пэўных навучальных дысцыплін. // Група навучэнцаў, якая працуе па такому плану.

[Ад лац. furcatus — раздзелены.]

фу́рма, ‑ы, ж.

Спец. Устройства для падачы сціснутага паветра ў металургічныя печы і агрэгаты.

[Ад ням. Form — форма.]

фурма́н, а́, м.

Чалавек, які кіруе конямі ў запрэжанай фурманцы; вазак. Дзядзька Макар, вядомы партызанскі фурман, ведаў, што нельга вельмі падганяць каня. Сабаленка. На добрым кані нас падвозіў штатны фурман калгаса дзядзька Мірон, па прозвішчу Шэўчык. Кавалёў.

[Ням. Fuhrmann.]

фурма́начны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да фурманкі.

фурма́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Падвода для перавозкі грузаў. З грэблі спускалася ўніз поўная белых мяхоў фурманка. Брыль. Яшчэ праз некалькі дзён шырокай лясной дарогай ехала фурманка. Чорны. Фурманкі з бульбай адна за адной прыязджалі з поля. Чарнышэвіч.

фурма́нскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да фурмана, належыць яму. — Но-о-о! Ка-аб цябе... — чуўся.. няшчыры фурманскі голас. Бядуля. Спераду ўпоперак саней ставілася лавачка-козлы, і хутчэй як пэўная даніна фурманскай традыцыі, бо практычнага сэнсу яна не мела. «Помнікі».

2. у знач. наз. фурма́нская, ‑ай, ж. Уст. Памяшканне для фурманоў у доме памешчыка.

фурма́нства, ‑а, н.

Занятак, прафесія фурмана. У Вялікім княстве Літоўскім татарам прадастаўлены былі ўсе грамадзянскія правы і свабода веравызнання. Яны выкарыстоўваліся для воінскай службы, займаліся агародніцтвам, садаводствам і фурманствам. Жураўскі. Афіцыйна ва ўправе.. [Антон] атрымаў дакумент на сваё фурманства і карыстаўся ім спрытна. Новікаў.

фурма́ншчык, ‑а, м.

Уст. Фурман. [Чалавек] нагледзеў сялянскую фурманку і паехаў. Ён быў у кажушку і здавалася, што гэта таксама малады фурманшчык. Чорны.