чараўні́к
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
чараўні́к |
чараўнікі́ |
| Р. |
чараўніка́ |
чараўніко́ў |
| Д. |
чараўніку́ |
чараўніка́м |
| В. |
чараўніка́ |
чараўніко́ў |
| Т. |
чараўніко́м |
чараўніка́мі |
| М. |
чараўніку́ |
чараўніка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
чараўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. У казках і павер’ях: той, хто валодае чарамі; вядзьмар.
Злы ч. ператварае чалавека ў жабу.
2. Знахар, лекар.
3. перан. Чалавек, здольны захапіць чым-н., зачараваць.
Ч. слова.
Ч. беларускай паэзіі.
|| ж. чараўні́ца, -ы, ДМ -ні́цы, мн. -ы, -ні́ц.
|| прым. чараўні́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чараўні́к, -ка́ м.
1. волше́бник, колду́н, чароде́й, чаровни́к, куде́сник;
2. зна́харь;
3. перен. чароде́й, чаровни́к, куде́сник
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чараўні́к, ‑а, м.
1. У казках і павер’ях — той, хто можа чараваць, валодае чарамі; вядзьмар. Усё роўна, як у тых страшных казках, дзе злы чараўнік ператварае чалавека ў жабу ці яшчэ якую погань... Шахавец. І Харытон Шчыт, маленькі, ужо сагнуты гадамі, у пацямнелым скураным фартуху, снуючы па кузні ў гэтым дрыготкім святле, быў падобны на чараўніка з казкі. Хадкевіч.
2. Знахар. Як хвор ды бедзен — сам бяруся Лячыць сябе: я чараўнік! Бо я без доктара лячуся, — Бо я мужык, дурны мужык. Купала.
3. перан. Той, хто зачароўвае, захапляе чым‑н. Чараўнік слова. □ І яшчэ многімі сваімі творамі здзіўляў, зачароўваў, радаваў і хваляваў мяне гэты чараўнік паэзіі [Аркадзь Куляшоў]. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чараўнік, чарадзей, чарадзейнік, вядзьмак, вядзьмар, шаман; маг, чарнакніжнік (кніжн. уст.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
чараўні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.
1. гл. чараўнік.
2. перан. Пра вельмі прыгожую жанчыну.
|| прым. чараўні́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
маг, -а, мн. -і, -аў, м.
Чалавек, які валодае тайнамі магіі; чарадзей.
М. і чараўнік (таксама перан.: пра чалавека, які робіць што-н. надта лёгка і лоўка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шапту́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Чалавек, які шэпчацца.
2. перан. Пляткар, распаўсюджвальнік чутак.
3. Знахар, чараўнік (уст.).
|| ж. шапту́ха, -і, ДМ -ту́се, мн. -і, -ту́х.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лю́бка ж., бот. чараўні́к, -ку́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чарадзе́й, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Вядзьмар, чараўнік.
2. перан. Той, хто зачароўвае, захапляе чым-н.
|| ж. чарадзе́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, -дзе́ек.
|| прым. чарадзе́йскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)