цю́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
Удараць, утвараючы слабы стук.
Чуваць было, як цюкалі сякеры.
|| аднакр. цю́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. цю́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цю́каць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
цю́каю |
цю́каем |
| 2-я ас. |
цю́каеш |
цю́каеце |
| 3-я ас. |
цю́кае |
цю́каюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
цю́каў |
цю́калі |
| ж. |
цю́кала |
| н. |
цю́кала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
цю́кай |
цю́кайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
цю́каючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
цю́каць несов., разг. (ударять) тю́кать; сту́кать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цю́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што, у што, чым і без дап.
Разм.
1. Удараць, утвараючы стук. Вяха не лезла ў балота, хоць ты што. Цюкала пад вадой у нешта цвёрдае, як лёд. Пташнікаў. З двара зусім добра чуваць, як там цюкаюць сякеры. Брыль. // Рабіць што‑н., удараючы, стукаючы чым‑н. Міця сядзіць на дрывотні, асцярожна цюкае малатком па галоўцы патрона — каб вываліўся капсуль. Навуменка. Хведар, Дамецік, Грыбок у лесе не былі: з ранку цюкалі на выгане, рыхтавалі шулы. Мележ. Яна [Валянціна Міхайлаўна] цюкала каменем па падэшве, і падэшва крышылася і сыпалася на зямлю трухою. Васілевіч. / Пра птушак. Уверсе на яліне, пад якой сядзеў Алеська, цюкаў дзяцел. Хомчанка.
2. Біцца, пульсаваць (пра сэрца). Два родныя сэрцы, мацеры і сына, цюкалі ў грудзях. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́кать несов., прост. цю́каць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тю́кать несов., разг. цю́каць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цю́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак. (разм.).
1. гл. цюкаць.
2. каго. Забіць, прыкончыць.
Ц. па галаве.
3. Выпіць.
Ц. па чарцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цюк², выкл.
1. Ужыв. гукапераймальна для абазначэння стуку.
2. у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясл. цюкаць — цюкнуць і цюкацца — цюкнуцца.
Цюк шыбу і разбіў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ніцю́к ’німала’ (Нас.). Да цюк (выклічнік), гл. цюкаць ’стукаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пацю́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм.
1. што. Цюкаючы, папсаваць.
2. Цюкаць некаторы час. Арцём неяк мітусліва пацюкаў сякерай і хуценька адказаў. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)