хаця́
часціца
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хаця́ (разм.).
1. злуч. уступальны. Падпарадкоўвае даданыя ўступальныя сказы, выступаючы са знач.: нягледзячы на тое, што.
Сонца грэла моцна, х. была ўжо восень.
2. часц. узмацн.-вылуч. Ужыв. са знач.: самае меншае, ва ўсякім выпадку.
Вы ж х. не спазняйцеся.
3. часц. ўзмацн.-абмежавальная (звычайна ў спалучэнні з часціцай «б»). Ужыв. са знач.: нічога больш, акрамя гэтага, усяго толькі.
Х. б глыточак вады глынуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хаця́
1. частица, уст. хоть;
ты х. апрані́ся цёпла — ты хоть оде́нься потепле́е;
2. частица, уст., см. хоць 8;
3. союз, см. хоць 2;
◊ хаця́ б не... — как бы не...
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хаця́, злучн. і часціца.
Разм.
1. злучн. уступальны. Падпарадкоўвае даданыя ўступальныя сказы, выступаючы ў значэнні «нягледзячы на тое, што». Няўтульнымі сталі пакоі, хаця мэбля была на месцы. Лынькоў. На перавале на хвіліну спыніліся, каб адпачыць. Цяпер можна не спяшацца, хаця і вечарэла ўжо. Шамякін. / Пры наяўнасці супраціўных злучнікаў у галоўным сказе. Стары Апанас Гарбуз хаця і лічыў сябе набожным, але ў [царкву] хадзіў рэдка. Чарот.
2. часціца ўзмацняльна-вылучальная. Тое, што і хоць (у 5 знач.). — А таварышок, а паночак, а залаценькі, а не карайце ж вы хаця моцна яго, — загаласіла Рыпіна. Крапіва.
3. часціца ўзмацняльна-абмежавальная. Тое, што і хоць (у 6 знач.). Ад крыўды і голаду моцна засмактала ў .. [Лёнькі] пад грудзьмі: хаця б адну бульбіну з’есці. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хаця́-нехаця́
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| хаця́-нехаця́ |
- |
- |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хотя́
1. союз хоць, хаця́;
он хотя́ и согласи́лся, но не со всем ён хоць (хаця́) і згадзі́ўся, але не з усі́м;
он учи́лся хорошо́, хотя́ ча́сто боле́л ён вучы́ўся до́бра, хоць ча́ста хварэ́ў;
2. част. хоць; (при выражении опасения и пожелания) хаця́;
э́то ви́дно хотя́ бы из таки́х фа́ктов гэ́та віда́ць хоць бы з такі́х фа́ктаў;
ты хотя́ не заболе́й ты хаця́ не захварэ́й.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чужи́е мн., сущ. чужы́я, род. чужы́х;
хоть бы при чужи́х постесня́лся хаця́ б пры чужы́х пасаро́меўся;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскашне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца раскошным, раскашнейшым. З кожным годам дрэвы ўсё раскашнеюць, хаця і вельмі старыя. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здзіў, здзіву, м.
Разм. Дзіва, здзіўленне. Хаця ўсё лета ў той год было пагодлівае, але гэта нядзеля выдалася на здзіў яснай. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́знік, ‑а, м.
Разм. Каравачнік, анучнік. І добра зарабляў [Абрагім] ... Хаця па ім гэта не бачна было — хадзіў абарваны, як рызнік, заўсёды... Ставер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)