турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. турэ́цкі турэ́цкая турэ́цкае турэ́цкія
Р. турэ́цкага турэ́цкай
турэ́цкае
турэ́цкага турэ́цкіх
Д. турэ́цкаму турэ́цкай турэ́цкаму турэ́цкім
В. турэ́цкі (неадуш.)
турэ́цкага (адуш.)
турэ́цкую турэ́цкае турэ́цкія (неадуш.)
турэ́цкіх (адуш.)
Т. турэ́цкім турэ́цкай
турэ́цкаю
турэ́цкім турэ́цкімі
М. турэ́цкім турэ́цкай турэ́цкім турэ́цкіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

турэ́цкі туре́цкий;

як т. святы́ — как туре́цкий свято́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

турэ́цкі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да Турцыі, туркаў, які належыць, уласцівы ім. У вывучаных помніках выяўлена каля 140 цюркізмаў, пераважна слоў татарскай і турэцкай моў. Жураўскі. Дзед Астап проста сніць свае турэцкія баталіі. Лынькоў.

2. Як састаўная частка некаторых батанічных назваў. Турэцкі тытунь. Турэцкая лілія.

•••

Турэцкая шабля гл. шабля.

Як турэцкі святы — нічога не мае, бедны, голы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Турэ́цкі ‘які мае адносіны да Турцыі або яе жыхароў’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), туре́цʼкі ‘тс’ (Вруб.), ст.-бел. турецкий, турецский, туречкий ‘тс’ (1565–1566 гг.), ‘састаўная частка некаторых батанічных назваў’ (1599 г., ГСБМ), у пераносных значэннях таксама ‘чужы, незнаёмы’: Я адну дачку маю — / Тую замуж аддаю / Да ў турэцкую зямлю (бешанк., Песні нар. свят), ‘чужаземны’: turéckʼiĭe ôrý​exi ‘грэцкія (валоскія) арэхі’ (лун., Арх. Вяр.), часам у значэнні ‘дзікі, непрыемны, шкодны’: турэ́цкі баго́н ‘нейкая расліна, падобная на багон’ (ТС), або, наадварот, турэ́цкі рамо́нак ‘рамонак пахучы’ (лельч., Нар. лекс.), гл. спецыяльна пра ўжыванне т. зв. ксенонімаў Беразовіч, Язык и традиционная культура, 433–436 і інш. Ва ўсходнеславянскіх мовах лічыцца запазычаннем з польск. turecki (вытворнае ад Turek ‘турак’), як і сама назва краіны Турцыя (польск. Turcja з новалац. Turcia), гл. Фасмер, 4, 126; Гарбуль, Семант. полонизмы, 184; Арол, 4, 119; відавочна, пранікненне праз старабеларускую мову (Золтан, SSlav., 34, 1–4, 113–116). Аўтары ЕСУМ (5, 683) дапускаюць утварэнне непасрэдна ад ту́рки (< *турец), як і Туреччина, турьський, што да тур. Türk ‘турак, цюрак’, параўн. і ст.-бел. турскийтурэцкі’ (1516 г., ГСБМ). Параўн. туркі-баркі, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ту́ркі, -аў, адз. ту́рак, -рка, м.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Турцыі.

|| ж. турча́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. турэ́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

армя́на-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. армя́на-турэ́цкі армя́на-турэ́цкая армя́на-турэ́цкае армя́на-турэ́цкія
Р. армя́на-турэ́цкага армя́на-турэ́цкай
армя́на-турэ́цкае
армя́на-турэ́цкага армя́на-турэ́цкіх
Д. армя́на-турэ́цкаму армя́на-турэ́цкай армя́на-турэ́цкаму армя́на-турэ́цкім
В. армя́на-турэ́цкі (неадуш.)
армя́на-турэ́цкага (адуш.)
армя́на-турэ́цкую армя́на-турэ́цкае армя́на-турэ́цкія (неадуш.)
армя́на-турэ́цкіх (адуш.)
Т. армя́на-турэ́цкім армя́на-турэ́цкай
армя́на-турэ́цкаю
армя́на-турэ́цкім армя́на-турэ́цкімі
М. армя́на-турэ́цкім армя́на-турэ́цкай армя́на-турэ́цкім армя́на-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

венецыя́на-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. венецыя́на-турэ́цкі венецыя́на-турэ́цкая венецыя́на-турэ́цкае венецыя́на-турэ́цкія
Р. венецыя́на-турэ́цкага венецыя́на-турэ́цкай
венецыя́на-турэ́цкае
венецыя́на-турэ́цкага венецыя́на-турэ́цкіх
Д. венецыя́на-турэ́цкаму венецыя́на-турэ́цкай венецыя́на-турэ́цкаму венецыя́на-турэ́цкім
В. венецыя́на-турэ́цкі (неадуш.)
венецыя́на-турэ́цкага (адуш.)
венецыя́на-турэ́цкую венецыя́на-турэ́цкае венецыя́на-турэ́цкія (неадуш.)
венецыя́на-турэ́цкіх (адуш.)
Т. венецыя́на-турэ́цкім венецыя́на-турэ́цкай
венецыя́на-турэ́цкаю
венецыя́на-турэ́цкім венецыя́на-турэ́цкімі
М. венецыя́на-турэ́цкім венецыя́на-турэ́цкай венецыя́на-турэ́цкім венецыя́на-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

белару́ска-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. белару́ска-турэ́цкі белару́ска-турэ́цкая белару́ска-турэ́цкае белару́ска-турэ́цкія
Р. белару́ска-турэ́цкага белару́ска-турэ́цкай
белару́ска-турэ́цкае
белару́ска-турэ́цкага белару́ска-турэ́цкіх
Д. белару́ска-турэ́цкаму белару́ска-турэ́цкай белару́ска-турэ́цкаму белару́ска-турэ́цкім
В. белару́ска-турэ́цкі (неадуш.)
белару́ска-турэ́цкага (адуш.)
белару́ска-турэ́цкую белару́ска-турэ́цкае белару́ска-турэ́цкія (неадуш.)
белару́ска-турэ́цкіх (адуш.)
Т. белару́ска-турэ́цкім белару́ска-турэ́цкай
белару́ска-турэ́цкаю
белару́ска-турэ́цкім белару́ска-турэ́цкімі
М. белару́ска-турэ́цкім белару́ска-турэ́цкай белару́ска-турэ́цкім белару́ска-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

грэ́ка-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. грэ́ка-турэ́цкі грэ́ка-турэ́цкая грэ́ка-турэ́цкае грэ́ка-турэ́цкія
Р. грэ́ка-турэ́цкага грэ́ка-турэ́цкай
грэ́ка-турэ́цкае
грэ́ка-турэ́цкага грэ́ка-турэ́цкіх
Д. грэ́ка-турэ́цкаму грэ́ка-турэ́цкай грэ́ка-турэ́цкаму грэ́ка-турэ́цкім
В. грэ́ка-турэ́цкі (неадуш.)
грэ́ка-турэ́цкага (адуш.)
грэ́ка-турэ́цкую грэ́ка-турэ́цкае грэ́ка-турэ́цкія (неадуш.)
грэ́ка-турэ́цкіх (адуш.)
Т. грэ́ка-турэ́цкім грэ́ка-турэ́цкай
грэ́ка-турэ́цкаю
грэ́ка-турэ́цкім грэ́ка-турэ́цкімі
М. грэ́ка-турэ́цкім грэ́ка-турэ́цкай грэ́ка-турэ́цкім грэ́ка-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

іта́ла-турэ́цкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. іта́ла-турэ́цкі іта́ла-турэ́цкая іта́ла-турэ́цкае іта́ла-турэ́цкія
Р. іта́ла-турэ́цкага іта́ла-турэ́цкай
іта́ла-турэ́цкае
іта́ла-турэ́цкага іта́ла-турэ́цкіх
Д. іта́ла-турэ́цкаму іта́ла-турэ́цкай іта́ла-турэ́цкаму іта́ла-турэ́цкім
В. іта́ла-турэ́цкі (неадуш.)
іта́ла-турэ́цкага (адуш.)
іта́ла-турэ́цкую іта́ла-турэ́цкае іта́ла-турэ́цкія (неадуш.)
іта́ла-турэ́цкіх (адуш.)
Т. іта́ла-турэ́цкім іта́ла-турэ́цкай
іта́ла-турэ́цкаю
іта́ла-турэ́цкім іта́ла-турэ́цкімі
М. іта́ла-турэ́цкім іта́ла-турэ́цкай іта́ла-турэ́цкім іта́ла-турэ́цкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)