пі́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
1. Маленькая ручная піла.
2. Інструмент для догляду пазногцяў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пі́лка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пі́лка |
пі́лкі |
| Р. |
пі́лкі |
пі́лак |
| Д. |
пі́лцы |
пі́лкам |
| В. |
пі́лку |
пі́лкі |
| Т. |
пі́лкай
пі́лкаю |
пі́лкамі |
| М. |
пі́лцы |
пі́лках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пі́лка ж.
1. (действие) пи́лка;
п. дроў — пи́лка дров;
2. уменьш., в разн. знач. пи́лка;
купі́ць сабе́ ручну́ю ~ку — купи́ть себе́ ручну́ю пи́лку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пі́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Маленькая ручная піла. Крыху далей шастала пілка і адлічваліся гулкія ўдары сякер. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пілка ’мяч’ (Шпіл.; Нас.; Сцяшк. Сл.), ’футбол’ (маст., Сл. ПЗБ), ст.-бел. пила, пилка ’мяч’. Запазычана са ст.-польск. piła, piłka ’тс’, якое узыходзіць да лац. pila ’мяч’, ’клубок’ (Насовіч. 414; Булыка, Лекс. запазыч., 118; Банькоўскі, 2, 582). Сюды ж пілэ́чка ’кавалак апрацаванай гліны на адну пасудзіну’ (беласт., ЖНС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ло́бзік, -а, мн. -і, -аў, м.
Тонкая вузкая пілка ў рамцы для выпілоўвання ўзораў.
|| прым. ло́бзікавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ло́бзік, ‑а, м.
Ручны інструмент для выпілоўвання ўзораў, а таксама тонкая вузкая пілка ў такім інструменце.
[Ад ням. Laubsäge.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нажоўка ’невялікая пілка’, Пяткевіч тлумачыць па-польску ’piłka t. zw. złodziejska’ (Пятк.), рус. ножо́вка ’тс’. Да нож, нажовы ’які мае адносіны да нажа’, хутчэй за ўсё ў выніку семантычнай кандэнсацыі атрыбутыўнага спалучэння тыпу нажовая пі́лка, параўн. тураўск. ножо́ва ха́тка ’похва для нажа’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сека́тар, ‑а, м.
Спец. Вялікія садовыя ножніцы, якімі абразаюць галінкі дрэў і кустоў. Нідзе ні на адным дрэве не заўважыў Каленік сушняку. Усё выразалі яшчэ ранняй вясной садовая пілка і секатар. Паслядовіч.
[Фр. sécateur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фуга́нак, ‑нка, м.
Вялікі рубанак, прызначаны для чыставога стругання дошак, плоскіх паверхняў. А вось калі заглянуць у кладоўку ў сенцах, там на сцяне вісяць сталярскія прылады — пілка, долаты, ляжаць на паліцыі гэблікі, фуганак. Пестрак.
[Ад ням. Fugebank.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)