прыя́целька
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
прыя́целька |
прыя́целькі |
| Р. |
прыя́целькі |
прыя́целек |
| Д. |
прыя́цельцы |
прыя́целькам |
| В. |
прыя́цельку |
прыя́целек |
| Т. |
прыя́целькай
прыя́целькаю |
прыя́целькамі |
| М. |
прыя́цельцы |
прыя́цельках |
Іншыя варыянты:
пры́яцелька.
Крыніцы:
krapivabr2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пры́яцелька
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пры́яцелька |
пры́яцелькі |
| Р. |
пры́яцелькі |
пры́яцелек |
| Д. |
пры́яцельцы |
пры́яцелькам |
| В. |
пры́яцельку |
пры́яцелек |
| Т. |
пры́яцелькай
пры́яцелькаю |
пры́яцелькамі |
| М. |
пры́яцельцы |
пры́яцельках |
Іншыя варыянты:
прыя́целька.
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыя́целька ж., разг. прия́тельница; подру́га
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры́яцелька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Жан. да прыяцель.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́яцель, -я, мн. -і, -яў, м.
Блізка знаёмы чалавек, з якім устанавіліся сяброўскія адносіны.
Даўні п.
|| ж. пры́яцелька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек.
|| прым. пры́яцельскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прия́тельница сябро́ўка, -кі ж., пры́яцелька, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тае́чка ’прыяцелька’ (Ласт.), ’сяброўка’ (Мат. Гом.), та́ічка ’таварышка, кума’ (Бяльк.). Гл. тайка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сёстрык ‘гейка, прыяцелька’ (Пятк. 2, Некр.), ‘зварот да жанчыны’ (ТС). Да сястра́ з памяншальным суф. ‑ік, пераносам націску і з’яўленнем ó пад націскам або ад сёстра ‘сястра’ (Ян.); апошняе ідэнтычнае польск. siostra ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасёстра ’прыяцелька, сяброўка’ (Маш.; Нікіф., Очерки), ’дваюрадная сястра’ (Бяльк.; Мат. Маг.; Яшк., Назвы, Інстр. 1), пасёстра і пасёстра ’тс’ (Мат. Гом.). Укр. посестра ’тс’, ’каханая’. Прыстаўка па· (без націску) можа паходзіць з прасл. po‑ (Борысь, Prefiks., 54). Да сястри (гл.). Параўн., аднак, пасынак, якое з pa‑ і вупъ: ст.-прус. pas‑sons ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прэ́ціль iprėcil) ’прыяцель, сябра’, prėcilka ’сяброўка, копанка’ (Варл.). Фанетычна адаптаванае прыяцель (гл.), прыяцелька ’сяброўка’. Аднак звяртае на сябе ўвагу фармальнае супадзенне з в.-луж. precel ’сябра, зычлівец, апякун’, precelka ’сяброўка, апякунка’ (тлумачыцца зыходным ргес ’прыяць’, гл. Шустар-Шэўц, 2, 1170), харв. дыял. pretelj ’сябар, прыяцель’ (< pretelb, Фурлан у Бязлая, 3, 121), для апошняга зыходнай формай магло быць прасл. *prejati ’быць зычлівым, любіць’, форма ж prijatelj узнікла на базе ітэратыва *prijati (Фурлан, там жа), гл. прыяць. У такім выпадку prėcilicca ’хацець быць блізкім, прыхільным’ (Варл.) з’яўляецца захаванай формай да прасл. *preja‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)