праці́ўнік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
праці́ўнік |
праці́ўнікі |
| Р. |
праці́ўніка |
праці́ўнікаў |
| Д. |
праці́ўніку |
праці́ўнікам |
| В. |
праці́ўніка |
праці́ўнікаў |
| Т. |
праці́ўнікам |
праці́ўнікамі |
| М. |
праці́ўніку |
праці́ўніках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
праці́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Той, хто процідзейнічае каму-, чаму-н., варожа адносіцца да каго-, чаго-н.
П. прымірэння.
2. Вораг, нядобразычлівец.
Гэты чалавек — мой даўні п.
3. зб. Варожыя ўзброеныя сілы, вораг.
Адкрыць агонь па праціўніку.
4. Сапернік у спаборніцтве, барацьбе.
Баксёр лёгка справіўся з праціўнікам.
|| ж. праці́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праці́ўнік м., в разн. знач. проти́вник;
~кі раззбрае́ння — проти́вники разоруже́ния;
баксёр ху́тка спра́віўся з ~кам — боксёр бы́стро справи́лся с проти́вником;
вы́біць ~ка з ако́паў — вы́бить проти́вника из око́пов;
○ на пляча́х ~ка — воен. на плеча́х проти́вника
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праці́ўнік, ‑а, м.
1. Чалавек, які адносіцца варожа ці адмоўна да каго‑, чаго‑н. Селянін Сцёпка Ляўшун смела выступаў супраць крыўд сельскай грамады, на сходах быў першым праціўнікам начальства. Пшыркоў. Сярод клінкоўскай беднаты знайшліся і праціўнікі калектывізацыі. Колас.
2. Чалавек, які імкнецца перамагчы другога (у спрэчцы, сутыкненні, бойцы); сапернік. Маім адкрытым праціўнікам стаў Васіль. Кавалёў. Праціўнікі ўжо сашчапіліся загрудкі, ужо адзін, хапаючыся за пісталет, паляцеў потырч праз крэсла. Лынькоў. // Удзельнік гульні, спартыўнага спаборніцтва (у адносінах да другога, другіх удзельнікаў). Мячык быў перахоплены праціўнікам. Гамолка.
3. зб. Варожыя ўзброеныя сілы; вораг. Вагонаў так сумеў паставіць свае гарматы і так спрытна мяняў іх месцы, што агонь праціўніка не рабіў ніякае шкоды. Колас. Брыгада несла цяжкія страты, адступаючы пад націскам у дзесяць разоў мацнейшага праціўніка. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непрыя́цель, -я, мн. -і, -яў, м.
Войскі ворага; праціўнік.
|| прым. непрыя́цельскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
германафо́б, -а, мн. -ы, -аў, м.
Праціўнік, ненавіснік усяго нямецкага.
|| прым. германафо́бскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
непрыя́цель
‘войскі ворага; праціўнік’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
непрыя́цель |
непрыя́целі |
| Р. |
непрыя́целя |
непрыя́целяў |
| Д. |
непрыя́целю |
непрыя́целям |
| В. |
непрыя́целя |
непрыя́целяў |
| Т. |
непрыя́целем |
непрыя́целямі |
| М. |
непрыя́целю |
непрыя́целях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
во́раг, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Той, хто знаходзіцца ў стане варожасці з кім-н.; непрыяцель.
Закляты в.
2. Ваенны праціўнік, непрыяцель.
В. разбіты.
3. чаго. Прынцыповы праціўнік чаго-н.
В. алкаголю.
|| прым. варо́жы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
В. стан.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
антагані́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.
Непрымірымы праціўнік.
|| ж. антагані́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
|| прым. антагані́сцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
анты́хрыст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.
1. У хрысціянскай рэлігіі: галоўны праціўнік, антыпод Хрыста.
2. Ужыв. як лаянкавае слова (разм., уст.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)