пля́мка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пля́мка |
пля́мкі |
| Р. |
пля́мкі |
пля́мак |
| Д. |
пля́мцы |
пля́мкам |
| В. |
пля́мку |
пля́мкі |
| Т. |
пля́мкай
пля́мкаю |
пля́мкамі |
| М. |
пля́мцы |
пля́мках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пля́ма, -ы, мн. -ы, плям, ж.
1. Месца іншай афарбоўкі на якой-н. паверхні, а таксама месца, забруджанае чым-н.
Радзімая п.
Чарнільная п.
Белая п. (на геаграфічнай карце: абазначэнне недаследаванай мясцовасці; таксама перан.: пра што-н. невядомае, нявывучанае). Жоўтая п. (у сятчатцы вока: месца, вельмі чуллівае да святла; спец.).
2. перан. Што-н. ганебнае, надта непрыемнае.
П. на рэпутацыі.
|| памянш. пля́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
радзі́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.
Прыроджаная плямка на скуры чалавека.
Р. на шчацэ.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жаўці́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (разм.).
Жоўтая плямка, жаўтаватае адценне.
Колер белы з жаўцінкай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
радзі́мка
‘плямка на скуры чалавека’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
радзі́мка |
радзі́мкі |
| Р. |
радзі́мкі |
радзі́мак |
| Д. |
радзі́мцы |
радзі́мкам |
| В. |
радзі́мку |
радзі́мкі |
| Т. |
радзі́мкай
радзі́мкаю |
радзі́мкамі |
| М. |
радзі́мцы |
радзі́мках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пя́тнышко уменьш.-ласк. пля́мка, -кі ж.; ла́пінка, -кі ж.; см. пятно́ 1.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
радзі́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
Прыродная плямка на скуры чалавека. Зусім блізка, як ніколі, .. [Валерый] бачыў твар Мар’яны, невялічкую радзімку на яе разрумяненай шчацэ, нават прыкмеціў, як на шыі б’ецца, пульсуе жылка. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кро́пка 1 ’грыбная начынка пірага (Малч.). Гл. крапаць 2 ’начыняць, фаршыраваць’.
Кро́пка 2 ’метка, след, плямка’ (ТСБМ, Нас.). Гл. крапаць 1 і крапіць ’капаць, пырскаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́тна мн. л. ’плямы па твары’ (лід., лях., Сл. ПЗБ), лепта ’ружовыя месцы на шчацэ’ (бераст., ЛА, 3), пешня ’чырвоная плямка на скуры’ (Варл.), петначка ’абсевак’ (гродз., ЛА, 2). Гл. пятно.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пятно́ ’пляма на адзенні’ (ЛА, 3; баран., Сл. ПЗБ), ’радзімка, знак на целе, сіняк’ (віл., воран., Сл. ПЗБ), сюды ж пе́тня (piétnia) ’чырвоная плямка на скуры’ (Варл.), пяцьмо́ ’пляма на адзенні’ (Ян.), пятня́к ’тс’ (лях., Сл. ПЗБ), пя́тнашка ’сіняк’ (шчуч., Сл. ПЗБ), пятло́ ’ружовае месца на шчацэ’ (ЛА, 3); укр. пʼятно́, петьмо́ ’пляма, знак’, рус. пятно́ ’тс’, польск. piętno, piątno ’таўро, пячатка, кляймо’, балг. петно́, пьекно́ ’пляма; карычневая плямка на скуры ад старасці’. Прасл. *pętьno ’след, знак’ (спачатку ў мове паляўнічых), што ад *pęta (гл. пята́) (Фасмер, 3, 425; БЕР, 5, 203). Паводле Банькоўскага (2, 543–544), толькі ўсходнеславянскае, у іншых мовах — запазычанне з усходнеславянскіх, пра спецыфічнае паходжанне слова, на яго думку, сведчыць рус. гнаться по пятам ’ісці па следу’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)