пла́вальны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
пла́вальны |
пла́вальная |
пла́вальнае |
пла́вальныя |
| Р. |
пла́вальнага |
пла́вальнай
пла́вальнае |
пла́вальнага |
пла́вальных |
| Д. |
пла́вальнаму |
пла́вальнай |
пла́вальнаму |
пла́вальным |
| В. |
пла́вальны (неадуш.)
пла́вальнага (адуш.) |
пла́вальную |
пла́вальнае |
пла́вальныя (неадуш.)
пла́вальных (адуш.) |
| Т. |
пла́вальным |
пла́вальнай
пла́вальнаю |
пла́вальным |
пла́вальнымі |
| М. |
пла́вальным |
пла́вальнай |
пла́вальным |
пла́вальных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пла́вальны пла́вательный;
п. пузы́р — пла́вательный пузы́рь;
п. спорт — пла́вательный спорт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пла́вальны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да плавання. // Які служыць для плавання, прызначаны для плавання. Плавальны басейн.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пла́ваць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Тое, што і плысці (у 1—4 знач.), але абазначае дзеянне, якое ажыццяўляецца не ў адзін час, не за адзін прыём ці не ў адным напрамку.
П. у возеры.
Мелка плавае (перан.: пра нязначнага, малаздольнага чалавека; разм.).
2. Умець трымацца, перамяшчацца на вадзе або ў вадзе.
Хлопчык добра плавае.
3. Трымацца на вадзе, не тануць.
Корак плавае.
4. Служыць на судне.
П. матросам на параходзе.
5. перан. Не валодаючы ведамі, гаварыць, адказваць наўгад (разм., жарт.).
П. на экзамене.
|| наз. пла́ванне, -я, н. (да 1—4 знач.).
|| прым. пла́вальны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Плавальныя рухі.
П. басейн.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пла́вательный пла́вальны;
пла́вательный пузы́рь пла́вальны пузы́р;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Плавуно́к, плывунок ’плавальны пузыр’ (в.-дзв., шчуч., Сл. ПЗБ; в.-дзв., ЛА, 1). У выніку кантамінацыі лексем плаву́н і плавок (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́дна ’плавальны сродак’, ’вядро’ (ТСБМ), судно́ ’пасудзіна’ (Нас., Сл. ПЗБ, Ян., Мат. Гом., Касп., Бяльк.), ’карабель’ (Сл. ПЗБ), ’вымя ў каровы’ (віц., Жыв. св.), ст.-бел. судно ’лодка, карабель’ (XV ст., КГС). Рус. су́дно ’судна; пасудзіна’, смал. ’вымя ў каровы’, ст.-рус. судьно ’судна; лодка’. Дэрыват з суф. ‑н‑ ад суд (гл. суды). Фасмер (3, 796) слова ў значэнні ’судна, лодка’ параўноўвае з франц. vaisseau ’карабель’ ад лац. vasscellum ’маленькая пасудзіна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пузы́р, -ра́ в разн. знач. пузы́рь;
~ры́ ў мета́ле — пузыри́ в мета́лле;
жо́ўцевы п. — жёлчный пузы́рь;
пла́вальны п. — пла́вательный пузы́рь;
п. з хало́днай вадо́й — пузы́рь с холо́дной водо́й;
◊ мы́льны п. — мы́льный пузы́рь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ля́скаўка 1 ’смалёўка, Silene cucubalus Wib.’ (брэсц., Кіс.; лельч., Арх. ГУ), тураў. ля́скоўка ’тс’ (ТС), а таксама ’палявая мята’; асіп. ’званец, Rhinanthus L.’ (Сл. ПЗБ). Да ля́скаць (гл.) — надзьмуты падвяночак гучна лопаецца, калі яго злавіць пальцамі. Аналагічна паўд.-чэш. praskavec (< praskati ’лопацца, трэскацца’), славац. pukaía (< pukať ’тс’), польск. trzaskawka (< trzaskać ’тс’).
*Ля́скаўка 2, ля́скоўка ’плавальны пузыр у рыбы’ (ТС). Да ляскаць ’трэскацца’ (гл.).
*Ля́скаўка 3, ля́скоўка ’падлешчык’ (ТС). Да ле́скаўка (гл.).
Ля́скаўка 4 ’палоска кары, раздвоеная з аднаго канца для перадачы тонкага гука пры гульні «ляшчоткі»’, ’гульня «ляшчоткі»’ (Нас.). Роднаснае з польск. laskować ’выразаць жалабы’, ’аздабляць дранкай, ляскамі, прутамі’, ’рыфляваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пузы́р, ‑а, м.
1. Напоўнены паветрам або газам шарык, які ўтвараецца ў вадкасці або ў вадкай масе. Пузыры ў шкле. Пузыры ў цвеце. □ На месцы.. [варонак] б’е з-пад нізу вада,.. бугрыцца і так жа раптам знікае, пакінуўшы на паверхні празрыстыя пузыры, якія ледзь паспяваюць за быстрынёй. Лынькоў.
2. Балючае ўздуцце скуры (ад апёку, трэння і пад.), пустое або напоўненае вадкасцю; пухір. Далоні, нацёртыя тронкам, зачырванеліся, на іх выскачылі вадзяныя пузыры. Васілевіч.
3. Мяшок, шар у целе жывёлы або чалавека, які звычайна змяшчае ў сабе якую‑н. вадкасць. Мачавы пузыр. Плавальны пузыр. Жоўцевы пузыр.
4. Гумавы мяшок, напоўнены лёдам, халоднай або гарачай вадой, які прымяняецца з лекавымі мэтамі. Люба ўсміхнулася зноў-такі з іроніяй і паправіла пузыр з лёдам на галаве хворага. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)