перахва́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. перахва́т перахва́ты
Р. перахва́ту перахва́таў
Д. перахва́ту перахва́там
В. перахва́т перахва́ты
Т. перахва́там перахва́тамі
М. перахва́це перахва́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перахва́т, -ту м. (суженное место) перехва́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перахва́т, ‑у, М ‑хваце, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. перахватваць — перахваціць (гл. перахапіць у 1–5, 7 знач.).

2. Звужэнне, звужанае месца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перахваці́ць, -вачу́, -ва́ціш, -ва́ціць; -ва́чаны; зак.

Тое, што і перахапіць.

|| наз. перахва́т, -у, М -ва́це, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перехва́т м.

1. (действие) перахо́пліванне, -ння ср., перахва́тванне, -ння ср.; перахва́т, -ту м.;

2. (суженное вокруг чего-л. место) разг. перахва́т, -ту м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Пераста́ча, трэстамі ’перахват’ (саліг., Нар. словатв.), рус. пск., цвяр. перестачиться ’супраціўляцца, упірацца’. Да пера- і стачыць (гл.) ці пера і стаць (< -statja).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Перахва́тамі (піріхватымі) ’рыўкамі’ (Юрч. СНЛ). Прыслоўе ў форме назоўніка перахват у Тв. скл. мн. л. Магчыма, пад уплывам рус. перехват, перехватить ’перакусіць, перахапіць час ад часу’. Да персі- і хватаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пераву́зіна ’месца, дзе звужаецца возера’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), піраву́зьзя ’тс’ (ушац., Нар. сл.), рус. дыял. переу́з ’вузкае месца на рацэ’, переу́зина, переузи́на, переу́зье ’перахват, вузкае месца ракі, ручая, праліва; вузкая паласа лугу, балота’, польск. przewięź ’вузкая палоска зямлі, абмываемая вадою з абодвух бакоў; перашыек; праліў’. Паўночнаславянская ізалекса *per‑ǫz‑ina. Да пера- і ву́зкі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ператоч, ператоча, ператочча ’перагародка’ (гродз., Сл. ПЗБ), ператопка ’міжвузелле ў саломіне, у сцябліне расліны’ (ТС). Да прасл. *per‑(ък]ъ,. *per‑tbkja, *per‑tъkъje < *per‑tbkati > пера‑ткаць — перамыкаць < пера- і ткаць, тыкаць (гл.). Сюды ж, відаць, і польск. przetok ’перахват, перарэз, перагародка’ (Варш. сл., 5), паколькі ў ім магчыма варыянтнасць вакалізма. параўн. ściek/stok і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)