пераплё́т
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пераплё́т |
пераплё́ты |
| Р. |
пераплё́ту |
пераплё́таў |
| Д. |
пераплё́ту |
пераплё́там |
| В. |
пераплё́т |
пераплё́ты |
| Т. |
пераплё́там |
пераплё́тамі |
| М. |
пераплё́це |
пераплё́тах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пераплёт, -у, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. пераплесці.
2. Цвёрдая вокладка, у якую, пераплятаючы, устаўляюць кнігу, сшытак і пад.
Скураны п.
3. Рама, рашотка, агароджа з перакрыжаваных перакладзін.
Аконны п.
4. перан. Складанае, цяжкае становішча.
Трапіць у п.
|| прым. пераплётны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераплёт, -ту м.
1. в разн. знач. переплёт;
адда́ць у п. — отда́ть в переплёт;
кні́гі ў прыго́жых ~тах — кни́ги в краси́вых переплётах;
ако́нны п. — око́нный переплёт;
2. обл., см. азяро́д;
◊ тра́піць у п. — попа́сть в переплёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераплёт, ‑у, М ‑лёце, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пераплятаць — пераплесці (у 1 знач.).
2. Цвёрдыя вокладкі ў кнізе, сшытку і пад. Нашу ўвагу прыцягнула палічка з адметнымі кнігамі.. у старых пераплётах. Пальчэўскі.
3. Рашотка, рама, агароджа з перакрыжаваных перакладзін. Пераплёты аконных рам. □ Перастук колаў стаў гучнейшы, і здавалася ўжо, што ён водгуллем аддаецца ў жалезным пераплёце моста. Карпаў.
4. Разм. Што‑н. пераплеценае, утворанае спляценнем; перапляценне. Тут ёсць абрус яе [Марынінай] работы З брыжамі белымі, як снег. На ім у зоры, пераплёты, — Мастацкай выдумкі разбег. Колас. / у перан. ужыв. Гэткі пераплёт жыццёвых з’явішчаў блытаў Сёмкавы думкі. Гартны.
5. перан. Складанае, заблытанае, цяжкае становішча. У якія б пераплёты ні траплялі яго [Пятра Рунца] героі, іх заўсёды чакае шчаслівы канец. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пераплёт, параплёт, пераплют ’рашотка, рама, агароджа з перакрыжаваных перакладзін’ (ТСБМ, Янк. 2, усх.-палес., Шушк., Мат. Гом.), ’перапляценне, на якое кладуцца жэрдкі ў агароджы’ (віл., глыб., Сл. ПЗБ), ’плот-частакол’ (усх.-палес., Нар. сл.); пераплёт, пераплёціна ’пярэвітка’ (паўн.- і ўсх.-бел., ЛА, 4), пераплёт ’край бёрда (прадаўгаваты)’ (ветк., Мат. Гом.), перэплёты ’абмоткі трысцін у бёрдзе’ (ТС), ’плецены перадок у санях’, ’аснова лапця’ (рагач., светлаг., Мат. Гом.), пераплёт ’латы ў страсе’ (слуц., ЛА, 4), ’жэрдка для прыціскання саломы на страсе’ (усх.-палес., Нар. сл.), ’аснова страхі з гарызантальных жэрдак, прывязаных да крукоў бярозавым віццём ці лазой’ (Растарг.), піряплёціна ’лата, пераплеціна’, ’непрыемнасць’ (Бяльк.). Рус. переплёт, переплёты ’пляцень з тонкіх калочкаў’, ’колцы з прутоў у бучы’, ’тонкая перагародка ў засеку’; польск. przeplot ’перапляценне, пераплётная рэч, месца перапляцення’, przeplota ’лаза, якой прывязваюцца калкі ў плоце’; серб.-харв. пре́плет ’перапляценне, спляценне’. Прасл. *per‑pletъ, утворанае ад дзеяслова *per‑pletti (аснова *plet‑) > *per‑plesti > перапле́сці. Да пера- і пле́сці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перапле́сці, -ляту́, -ляце́ш, -ляце́; -ляцём, -лецяце́, -ляту́ць; -лёў, -ляла́, -ло́; -ляці́; -ле́цены; зак., што.
1. Сшыць лісты, уставіўшы і замацаваўшы ў вокладку.
П. кнігу.
2. Злучаючы, сплесці; перавіць.
Дрэвы пераплялі свае галіны.
П. вянок стужкай.
3. Заплесці нанава.
П. касу.
|| незак. пераплята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. пераплята́нне, -я, н.
|| наз. пераплёт, -у, М -ле́це, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
суперво́кладка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. (спец.).
Папяровая вокладка, што агортвае пераплёт кнігі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дэрмаці́навы, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з дэрмаціну. Дэрмацінавы пераплёт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фо́рзац, ‑а, м.
Спец. Падвойны ліст паперы, які злучае пераплёт з самой кнігай.
[Ням. Vorsatz.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
переплёт м.
1. (действие) пераплёт, -ту м., пераплята́нне, -ння ср.;
отда́ть кни́гу в переплёт адда́ць кні́гу ў пераплёт;
2. (твёрдая обложка книги, тетради) пераплёт, -ту м.; во́кладка, -кі ж.;
3. техн. пераплёт, -ту м.; (решётка) кра́ты, -таў ед. нет; (оконный) ра́ма, -мы ж.; (телеги) драбі́ны, -бі́н ед. нет;
4. перен. (затруднительное положение) пераплёт, -ту м.;
попа́сть в переплёт тра́піць у пераплёт.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)