перакана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго (што).
1. і з дадан. Прымусіць паверыць чаму-н., упэўніць у чым-н.
Яго словы пераканалі нас.
Ён пераканаў, што трэба рабіць менавіта так.
2. з інф. або злуч. «каб». Угаворамі схіліць да чаго-н., прымусіць зрабіць што-н.
П. каго-н. застацца.
Трэба п. яго, каб ехаў сёння.
|| незак. перако́нваць, -аю, -аеш, -ае; наз. перако́нванне, -я, н.
|| наз. перакана́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакана́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
перакана́ю |
перакана́ем |
| 2-я ас. |
перакана́еш |
перакана́еце |
| 3-я ас. |
перакана́е |
перакана́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
перакана́ў |
перакана́лі |
| ж. |
перакана́ла |
| н. |
перакана́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
перакана́й |
перакана́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
перакана́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перакана́ць сов.
1. убеди́тъ, уве́рить;
2. переубеди́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перакана́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
1. і з дадан. сказам. Прымусіць паверыць чаму‑н., упэўніць у чым‑н. Словы [Лясніцкага] пераканалі і супакоілі дзяўчыну. Шамякін. Варановіч пераканаў Шлыка, што той можа мець яшчэ і вышэйшую адукацыю, калі .. возьмецца за вучобу. Дуброўскі.
2. з інф. або злучн. «каб». Угаворамі схіліць да чаго‑н., прымусіць зрабіць што‑н. Бастуючым удалося пераканаць рабочых далучыцца да ўсеагульнай забастоўкі. «Полымя». Паспрабуй пераканаць чалавека, каб ён рабіў тое, да чаго ў яго ахвоты няма. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перакана́ць (піраканаць) ’прымусіць паверыць, упэўніць’ (ТСБМ; Варл.), перэкана́ць ’перамагчы ў спрэчках’ (Растарг.), перакана́цца ’ўпэўніцца’ (воран., Сл. ПЗБ), перэкона́цца, рус. смал., бранск. перекона́ть, укр. перекона́ти, польск. przekonać (się) ’тс’, чэш. překonati (se) ’пераадолець, пераўзыйсці, перамагчы сябе’, славац. prekonať ’перажыць, перанесці, пераадолець, пераўзысці’; з такімі ж значэннямі зафіксавана і ст.-польск. przekonać, przekonany ’пераможаны’. У такім выпадку семантыка сучаснай польск. лексемы — інавацыя, якая пашырылася таксама на бел. і ўкр. моўныя тэрыторыі. Да пера- і кон (гл.) (спецыяльна гл. Коген, УЗ БГУ, 1940, 1, 191–194).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перако́нванне гл. пераканаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перако́нваць гл. пераканаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абразу́міць, -млю, -міш, -міць; -зу́м; -млены; зак., каго (разм.).
Пераканаць, прымусіць абдумацца.
А. дурасліўца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распрапагандава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; зак., што.
Прапагандуючы, канчаткова пераканаць каго-н. у чым-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
переубеди́ть сов. перакана́ць (у і́ншым);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)