пачэ́сны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. пачэ́сны пачэ́сная пачэ́снае пачэ́сныя
Р. пачэ́снага пачэ́снай
пачэ́снае		 пачэ́снага пачэ́сных
Д. пачэ́снаму пачэ́снай пачэ́снаму пачэ́сным
В. пачэ́сны (неадуш.)
пачэ́снага (адуш.)		 пачэ́сную пачэ́снае пачэ́сныя (неадуш.)
пачэ́сных (адуш.)
Т. пачэ́сным пачэ́снай
пачэ́снаю		 пачэ́сным пачэ́снымі
М. пачэ́сным пачэ́снай пачэ́сным пачэ́сных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пачэ́сны, -ая, -ае.

1. Які карыстаецца павагай, пашанай, ганаровы.

Пачэсныя госці.

2. Які робіць гонар каму-н., не парушае годнасці каго-, чаго-н.

П. абавязак.

Пачэсная месца.

|| наз. пачэ́снасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пачэ́сны в разн. знач. почётный;

п. абавя́зак — почётная обя́занность;

п. госць — почётный гость

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пачэ́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які карыстаецца павагай, пашанай; ганаровы. Каманда парахода на чале з яе капітанам адносілася да нас як да пачэсных сваіх гасцей. Сяргейчык.

2. Які робіць гонар каму‑н. Пачэсны абавязак. Пачэснае заданне. Пачэснае месца. □ Захоплены ідэямі гуманізму, беларускі вучоны ўзяўся за нялёгкую, але пачэсную справу выдання кніг на роднай мове. С. Александровіч. // Які не парушае годнасці каго‑, чаго‑н. Пачэсны мір.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пачэ́сны ’ганаровы, які карыстаецца пашанай’, ’які робіць гонар каму-н.’ (ТСБМ; КЭС, лаг.; Нас.). Укр. поче́сний, поче́стний, рус. поче́стно́й, польск. poczesny, н.-луж. pocny, в.-луж. počestny, чэш., славац. počesthú, серб.-харв. по̏часни. Варыянт (магчыма, праславянскі) да прасл. čьstьnъjь < čьstь > чэсць, чэсны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

свяшчэ́нны, -ая, -ае.

1. Выключна важны, асабліва пачэсны, святы (у 4 знач.; высок.).

С. абавязак.

С. доўг.

2. У рэлігіі: які валодае святасцю, адпавядае рэлігійнаму ідэалу; боскі.

С. абрад.

Свяшчэннае пісанне.

3. Недатыкальны, непарушны.

Свяшчэнная граніца нашай краіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ганаро́вы ’пачэсны’ (БРС), ’горды, фанабэрысты’ (Касп.). Параўн. укр. гоноро́вий. Запазычанне з польск. honorowy (да honor < лац.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

почётный

1. (пользующийся почётом) пачэ́сны; (почтенный) шано́ўны; (уважаемый) паважа́ны;

почётный гость пачэ́сны госць;

2. (избираемый в знак почёта, являющийся выражением почёта) ганаро́вы;

почётный акаде́мик ганаро́вы акадэ́мік;

почётное зва́ние ганаро́вае зва́нне;

почётный прези́диум ганаро́вы прэзі́дыум;

почётный карау́л ганаро́вая ва́рта;

почётная гра́мота ганаро́вая гра́мата;

3. (делающий честь) пачэ́сны;

почётное предложе́ние пачэ́сная прапано́ва;

почётный мир пачэ́сны мір.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ганаро́вы, -ая, -ае.

1. Які карыстаецца пашанай; пачэсны.

Г. госць.

2. Які прысвойваецца за вялікія заслугі.

Ганаровая грамата.

3. Які выбіраецца ў знак павагі, пашаны.

Г. прэзідыум.

Г. акадэмік.

4. Які выражае гонар, праводзіцца ў знак павагі.

Ганаровая варта.

5. Які аказвае гонар каму-н.

Г. абавязак.

Ганаровая нічыя (якая не парушае годнасці).

|| наз. ганаро́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзяжа́, ‑ы́; мн. дзе́жы (з ліч. 2, 3, 4 дзяжы́), дзеж; ж.

Вялікая дзежка; тое што і дзежка. — Пайду на пякарню, — Янук парашыў, — Люблю, калі пыхкае цеста ў дзяжы! Муравейка. Пачэсны кут займае ў светлых хатах заквашаная хлебная дзяжа. А. Александровіч. // Спец. Частка цестамясілкі на хлебазаводах у выглядзе жалезнай луджанай пасудзіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)