пахі́лены
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
пахі́лены |
пахі́леная |
пахі́ленае |
пахі́леныя |
| Р. |
пахі́ленага |
пахі́ленай
пахі́ленае |
пахі́ленага |
пахі́леных |
| Д. |
пахі́ленаму |
пахі́ленай |
пахі́ленаму |
пахі́леным |
| В. |
пахі́лены (неадуш.)
пахі́ленага (адуш.) |
пахі́леную |
пахі́ленае |
пахі́леныя (неадуш.)
пахі́леных (адуш.) |
| Т. |
пахі́леным |
пахі́ленай
пахі́ленаю |
пахі́леным |
пахі́ленымі |
| М. |
пахі́леным |
пахі́ленай |
пахі́леным |
пахі́леных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пахі́лены
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
пахі́лены |
пахі́леная |
пахі́ленае |
пахі́леныя |
| Р. |
пахі́ленага |
пахі́ленай
пахі́ленае |
пахі́ленага |
пахі́леных |
| Д. |
пахі́ленаму |
пахі́ленай |
пахі́ленаму |
пахі́леным |
| В. |
пахі́лены (неадуш.)
пахі́ленага (адуш.) |
пахі́леную |
пахі́ленае |
пахі́леныя (неадуш.)
пахі́леных (адуш.) |
| Т. |
пахі́леным |
пахі́ленай
пахі́ленаю |
пахі́леным |
пахі́ленымі |
| М. |
пахі́леным |
пахі́ленай |
пахі́леным |
пахі́леных |
Кароткая форма: пахі́лена.
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пахі́лены склонённый, наклонённый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пахі́лены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад пахіліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скасабо́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад скасабочыць.
2. у знач. прым. Скрыўлены, пахілены набок. На даху гонта сатлела, сям-там пазадзіралася. Ледзь трываюць скасабочаныя парканчыкі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́вернуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад вывернуць.
2. у знач. прым. Павернуты, пахілены, выведзены з нармальнага стаячага становішча (пра што‑н. укапанае ў зямлю). Трактарысту прыходзілася даваць задні ход і адкідваць вывернуты пень убок. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
склонённый
1. схі́лены, мног. пасхіля́ны, нахі́лены, мног. панахіля́ны, пахі́лены; нагну́ты, мног. панагіна́ты; апу́шчаны, мног. паапуска́ны, спу́шчаны, мног. паспуска́ны;
2. схі́лены, угаво́раны; см. склони́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сагну́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад сагнуць.
2. у знач. прым. Складзены пад вуглом у суставе (пра канечнасці). Баец ужо спаў, шырока раскінуўшы рукі з сагнутымі пальцамі. Федасеенка. // Які прымае дугападобную форму пры згінанні. Толькі на астраўку між кустоў мільгалі іх [хлопцаў] сагнутыя спіны. Няхай. // Скрыўлены, згорблены. Супроць брамы гэтага доміка сядзела сагнутая худая жанчына сярэдніх гадоў. Бядуля. // Пахілены (пра дрэва, расліны). Сагнутая вярба. // Пагнуты. Сагнутая бляшанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Наворысты ’пахілены (пра дрэва)’ (лельч., Нар. лекс.), ’пахілы, нахілены (пра дрэва)’ (ТС). Відаць, належыць да вялікай групы слоў з коранем ‑ver‑j‑vor‑, якія абазначаюць розныя жэрдкі, рычагі, загароды і пад., параўн. палес. вор ’плот у дзве ці тры жэрдкі’, укр. ворина ’калок у частаколе’, забора ’калок, якім закрываюць вароты’, славен. navor ’рычаг’ і інш., усе да *verati ’ўсоўваць’. Гл. вор 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ні́цы ’нізкі, паніклы (звычайна пра дрэва)’ (Сл. ПЗБ, Касп.), ’апушчаны ўніз’ (Сцяшк. Сл.), ’скрытны, пануры’ (Касп., Бяльк.), ’скрытны; хітры, няшчыры’ (Нас.), ’змрочны, пануры’ (ТС), ’подлы, ганебны’ (Ян.), ’пахмурны, непагодлівы’ (Сл. ПЗБ, ТС), укр. ни́ций ’подлы, нізкі, пошлы’, рус. ни́цый ’нізкі, паніклы; подлы’. Параўн. ц.-слав. ниць, прыслоўе ’ніц, ніцма’ і прыметнік ’пахілены ўперад’, усё да *nicь (гл. ніц 1). Спробы вывесці значэнне ’пахмурны, хмурны’ са значэння літ. nykýs ’хмурны’ (Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1972, 1, 80) непераканальныя, бо указанае значэнне натуральна выводзіцца са значэння ’навіслы, змрочны’, фармальна ж беларускае слова не можа быць запазычаннем з літоўскай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)