патру́хаць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
патру́хаю |
патру́хаем |
| 2-я ас. |
патру́хаеш |
патру́хаеце |
| 3-я ас. |
патру́хае |
патру́хаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
патру́хаў |
патру́халі |
| ж. |
патру́хала |
| н. |
патру́хала |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
патру́хаўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
патру́хаць сов. побежа́ть рысцо́й, потруси́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
патру́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пабегчы трушком. Абціраючы чорныя вочы падолам, цётка Катрына патрухала ў хату. Брыль. Конь дарогу знаў. Ён сам павярнуў каля гумнаў і міма лесапілкі патрухаў па наезджанай дарозе да ракі. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
потруси́тьI сов., разг. (побежать, поехать трусцой) пабе́гчы, пае́хаць трушко́м (тру́хам); патру́хаць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пацю́хаць ’пайсці ў роздуме’ (карэліц., Сцяшк. Сл.), поцю‑ хаць ’патрухаць’ (ТС). Да па- і цюхаць, якое з’яўляецца гукапераймальным утварэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Патрупяшы́ць ’пагнісці’ (ваўк., Сл. ПЗБ), патрупехнуць ’струхлець’ (ветк., Мат. Гом.). Генетычна роднасныя з труха (гл.), тады ‑пе‑ можна ўспрымаць як экспрэсіўны дзеяслоўны суфікс. Ёсць падставы таксама суаднесці бел. лексемы з труп, якое, паводле Зубатага (AfslPh, 16, 416)’, Младэнава (там жа, 36, 132), Бугі (РФВ, 75, 151), Брандта (там жа, 25, 31), Мюленбаха–Эндзеліна (4, 226 і 248), суадносіцца са словам труха. У такім выпадку па‑трупехнуць можна разглядаць як кантамінаванае ўтварэнне (з патрухаць і + трупець < труп.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)