патру́хаць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. патру́хаю патру́хаем
2-я ас. патру́хаеш патру́хаеце
3-я ас. патру́хае патру́хаюць
Прошлы час
м. патру́хаў патру́халі
ж. патру́хала
н. патру́хала
Дзеепрыслоўе
прош. час патру́хаўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

патру́хаць сов. побежа́ть рысцо́й, потруси́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

патру́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пабегчы трушком. Абціраючы чорныя вочы падолам, цётка Катрына патрухала ў хату. Брыль. Конь дарогу знаў. Ён сам павярнуў каля гумнаў і міма лесапілкі патрухаў па наезджанай дарозе да ракі. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патру́хаць разм. tráben vi (h, s), (im)Trab laufen* [rénnen*]; lángsam laufen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

потруси́ть​I сов., разг. (побежать, поехать трусцой) пабе́гчы, пае́хаць трушко́м (тру́хам); патру́хаць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Пацю́хаць ’пайсці ў роздуме’ (карэліц., Сцяшк. Сл.), поцю‑ хаць ’патрухаць’ (ТС). Да па- і цюхаць, якое з’яўляецца гукапераймальным утварэннем.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Патрупяшы́ць ’пагнісці’ (ваўк., Сл. ПЗБ), патрупехнуць ’струхлець’ (ветк., Мат. Гом.). Генетычна роднасныя з труха (гл.), тады ‑пе‑ можна ўспрымаць як экспрэсіўны дзеяслоўны суфікс. Ёсць падставы таксама суаднесці бел. лексемы з труп, якое, паводле Зубатага (AfslPh, 16, 416)’, Младэнава (там жа, 36, 132), Бугі (РФВ, 75, 151), Брандта (там жа, 25, 31), Мюленбаха–Эндзеліна (4, 226 і 248), суадносіцца са словам труха. У такім выпадку па‑трупехнуць можна разглядаць як кантамінаванае ўтварэнне (з патрухаць і + трупець < труп.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)