не́сціся², 1 і 2 ас. не ўжыв., нясе́цца; не́слася і нясла́ся; незак.
Пра птушак: класці яйкі.
|| зак. зне́сціся, знясе́цца; зне́слася і знясла́ся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
не́сціся
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нясу́ся |
нясё́мся |
| 2-я ас. |
нясе́шся |
несяце́ся |
| 3-я ас. |
нясе́цца |
нясу́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нё́сся |
не́сліся |
| ж. |
не́слася |
| н. |
не́слася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
нясі́ся |
нясі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
несучы́ся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
не́сціся¹, нясу́ся, нясе́шся, нясе́цца; нясёмся, несяце́ся, нясу́цца; нёсся, не́слася і нясла́ся, не́слася і нясло́ся; нясі́ся; незак.
1. Хутка рухацца, імчацца ўперад.
Несліся коні.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Распаўсюджвацца (пра гукі, пахі, чуткі).
Нясуцца песні.
Несліся новыя чуткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
не́сціся I несов.
1. (быстро двигаться) нести́сь, мча́ться; (удаляться) уноси́ться;
2. страд. нести́сь; см. не́сці I 1, 2
не́сціся II несов. (о птице) нести́сь, класть я́йца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
не́сціся 1, нясуся, нясешся, нясецца; нясёмся, несяцеся; пр. нёсся, неслася і няслася, неслася і няслося; заг. нясіся; незак.
1. Хутка рухацца, імчацца ўперад. Ашалелыя коні несліся наперад. Новікаў. І ўсё кружылася, няслося, як на кароў находзіў зык. Гаўрусёў. Раптам вецер сціх. Усё насцеражылася і прыціхла. Толькі, не спыняючыся, несліся і несліся хмары. Мележ.
2. перан. Распаўсюджвацца (пра гукі, пахі). Ад хат рыбаводаў нёсся звон малаткоў І кос. Чарнышэвіч. З берага няслося моцнае «ура». Лынькоў. // перан. Распаўсюджвацца, станавіцца вядомым (пра чуткі, звесткі і пад.). Неслася з канца ў канец сяла маланкай вестка: — Паехалі рэзаць лес у Дуброву. Выражуць, а тады навозяць і будуць рабіць хату дзеду Ігнату. Васілевіч.
3. Зал. да несці (у 1 знач.).
не́сціся 2, нясецца; пр. неслася і няслася; незак.
Класці яйцы (пра птушак). [Дар’я:] — Цып! цып! цып! Дзе ж .. [куры] падзеліся? Каб часам зноў не пайшлі несціся ў суседаву крапіву! Чарот. Калі давядзецца, то і певень нясецца. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пане́сціся, -нясу́ся, -нясе́шся, -нясе́цца; -нясёмся, -несяце́ся, -нясу́цца; -нёсся, -не́слася і -нясла́ся, -не́слася і -нясло́ся; -нясі́ся; зак.
Пачаць несціся¹.
Коннік панёсся да лесу.
Панеслася песня.
Чуткі панесліся па вёсках.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пераха́джвацца (піріхаджывыцца) ’не несціся пэўны час (пра курыцу)’ (Юрч.). Да персі- і хадзіць (гл.), г. зн. не сядаць у гняздо, каб несціся.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нести́сьII несов. (о домашней птице) не́сціся; см. нести́II.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нести́сьI несов.
1. (быстро двигаться) не́сціся, імча́цца; (бежать) бе́гчы;
2. (распространяться) разно́сіцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)