напусці́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
напушчу́ |
напу́сцім |
| 2-я ас. |
напу́сціш |
напу́сціце |
| 3-я ас. |
напу́сціць |
напу́сцяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
напусці́ў |
напусці́лі |
| ж. |
напусці́ла |
| н. |
напусці́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
напусці́ |
напусці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
напусці́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
напусці́ць, -пушчу́, -пу́сціш, -пу́сціць; зак.
1. каго-чаго. Даць доступ куды-н. вялікай колькасці каго-, чаго-н.
Н. людзей у залу.
Н. вады ў ванну.
Н. холаду ў хату.
2. што і чаго на каго (што). Надаць сабе, сваім паводзінам нейкі выгляд, характар (разм.).
Н. на сябе строгасць.
3. каго-што на каго-што. Накіраваць для нападу (разм.).
Н. сабак на звера.
4. што. У народных павер’ях: з дапамогай нейкай вышэйшай сілы наслаць на каго што-н.
Н. чары, хваробу.
5. што і чаго. Дадаць, павялічыць у памеры пры раскроі.
Н. на швы.
|| незак. напуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. на́пуск, -у, м. (да 1—3 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напусці́ць сов.
1. в разн. знач. напусти́ть;
н. ды́му — напусти́ть ды́му;
н. мух — напусти́ть мух;
н. суро́васць — напусти́ть суро́вость;
2. (прибавить в размерах) припусти́ть;
н. на швы — припусти́ть на швы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напусці́ць, ‑пушчу, ‑пусціш, ‑пусціць; зак.
1. каго. Даць магчымасць увайсці, дазволіць пасяліцца ў вялікай колькасці. Напусціць людзей у пакой. Напусціць жыхароў у кватэру.
2. чаго. Даць доступ куды‑н. вялікай колькасці чаго‑н. Ілья напусціў у ванну халоднай вады, пачапіў на кран сваю авоську і старанна памыў рукі. Васілёнак. — Заходзь, Ваня, заходзь! Чаго стаіш на парозе? Ды зачыняй дзверы, а то холаду напусціш! — зашаптаў камбрыг. Карпюк.
3. што. Спусціць, апусціць на што‑н. Напусціць на лоб валасы. Напусціць шапку на вочы.
4. што і чаго. Разм. (часта са словамі «на сябе»). Надаць сабе, сваім паводзінам нейкі выгляд, характар. Напусціць на сябе важнасці. □ Дзядок перш здзіўлена вылупіў вочы, потым хацеў усміхнуцца, але абдумаўся і замест гэтага напусціў на сябе дзелавы выгляд. Зарэцкі. Кірыла напусціў на сябе выгляд вінаватага — не павітаўся з рэдактарам за руку, ціха сеў насупраць Тукалы, панурыў галаву: вось я, карайце! Шамякін.
5. каго. Разм. Накіраваць для нападу. Напусціць сабак на звера. // перан. Падбіць, падгаварыць да дзеяння супроць каго‑, чаго‑н. [Віктар:] — Цяпер каб адных бежанцаў напусціў на гэтыя маёнткі, то.. за адзін дзень усё ператрушчылі б. Лобан.
6. што. Ва ўяўленні забабонных людзей — з дапамогай нейкай вышэйшай сілы наслаць на каго што‑н. Ніколі ў Курганішчы не было так ціха, як цяпер.. Нібы нейкі чараўнік напусціў сон на гэты шумлівы хутар. Бядуля.
7. што і чаго. Дадаць, павялічыць у памерах пры раскроі. Кравец напусціў на два пальцы паводле меркі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накуро́дыміць, -млю, -міш, -міць; зак.
Нарабіць, напусціць куродыму.
Галавешка накуродыміла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
накурэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -э́е; зак.
Напусціць дыму; накуродымець.
Галавешкі накурэлі поўную хату дыму.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва́жнасць, -і, ж.
1. гл. важны.
2. Велічнасць, фанабэрыстасць.
Напусціць на сябе в.
◊
(Не) вялікая важнасць (разм.) — нічога асаблівага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
надыме́ць, ‑міць; зак.
Напусціць многа дыму. Надымела лучына ў хаце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накуро́дымець, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак.
Напусціць куродыму; накурэць. Лямпа накуродымела.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накурэ́ць, ‑эе; зак.
Напусціць дыму; накуродымець. Накурэла галавешка ў хаце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)