крысо́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
крысо́ |
кры́сы
крысы́ |
| Р. |
крыса́ |
кры́саў |
| Д. |
крысу́ |
кры́сам |
| В. |
крысо́ |
кры́сы
крысы́ |
| Т. |
крысо́м |
кры́самі |
| М. |
крысе́ |
кры́сах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
крысо́, -а́, мн. кры́сы і (з ліч. 2, 3, 4) крысы́, кры́саў, н.
Ніжняя частка адзежыны, палавіны якой спераду расхінаюцца; пала.
К. пінжака.
◊
З-пад крыса (разм.) — тайна, незаконна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крысо́ ср. пола́ ж.;
◊ з пад ~са́ — из-под полы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крысо́, ‑а, н.
Ніжняя частка якой‑н. адзежыны, палавіны якой спераду расхінаюцца; пала. Ляснік адхінуў крысо свайго кажуха, выняў акуляры. Пальчэўскі. Салдат згарнуў сцяг і заткнуў пад крысо шыняля. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Крысо́ ’пала адзення’ (ТСБМ, Бір. Дзярж., Янк. I, Некр.). Укр. криса ’край, берагі сасуда, палі капелюша’, польск. kresa ’палі капелюша’. Ёсць меркаванне аб запазычанні польскіх слоў з с.-в.-ням. kritz ’лінія, рыска’. Параўн. польскія дублеты kreska/kryska, kresić/krysić, што сведчыць аб магчымасці запазычання бел. крысо, крыса і ўкр. криса праз польскае пасрэдніцтва (Слаўскі, 3, 90–91).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фа́лда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, фа́лд і -аў, ж.
1. Трубкападобная складка на адзенні.
2. Задняе крысо пінжака, мундзіра і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шыракакры́сы, ‑ая, ‑ае.
Які мае шырокае крысо, крыссе. Шыракакрысы сурдут.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Крыса́ 1 ’лента для касы’ (Чуд.). Гл. крысо.
Крыса́ 2 ’верхняя частка збанка’ (Жыв. сл., Нар. словатв., ТС, Мат. Гом.). Гл. крысо.
Крыса́ 3 ’пала адзення’ (Нар. сл., Янк. II, Шат.). Гл. крысо.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ухапі́цца, ухаплю́ся, ухо́пішся, ухо́піцца; зак.
1. за каго-што. Схапіцца, узяцца.
У. за крысо.
У. за поручань.
2. перан., за што. Узяцца старанна за якую-н. справу; выкарыстаць што-н. у сваіх інтарэсах.
У. за работу.
У. за цікавую думку, за каштоўную прапанову.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пала́ ’крысо; кавалак тканіны ў натуральную шырыню (як саткана); полка’. Рус. пола́, укр. пола́, ст.-рус. пола ’кавалак тканіны, заслона’, балг. по́ла ’крысо’. Прасл. pola. Ад пол ’старана, палавіна’ (гл.) (Праабражэнскі, 2, 90; Фасмер, 3, 306).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)