крысо́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. крысо́ кры́сы
крысы́
Р. крыса́ кры́саў
Д. крысу́ кры́сам
В. крысо́ кры́сы
крысы́
Т. крысо́м кры́самі
М. крысе́ кры́сах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

крысо́, -а́, мн. кры́сы і (з ліч. 2, 3, 4) крысы́, кры́саў, н.

Ніжняя частка адзежыны, палавіны якой спераду расхінаюцца; пала.

К. пінжака.

◊

З-пад крыса (разм.) — тайна, незаконна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крысо́ ср. пола́ ж.;

◊ з пад ~са́ — из-под полы́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крысо́, ‑а, н.

Ніжняя частка якой‑н. адзежыны, палавіны якой спераду расхінаюцца; пала. Ляснік адхінуў крысо свайго кажуха, выняў акуляры. Пальчэўскі. Салдат згарнуў сцяг і заткнуў пад крысо шыняля. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крысо́ н Róckschoß m -es, -schöße, Schoß m;

◊ з-пад крыса́ разм únter der Hand, héimlich, im Schwárzhandel;

прадава́ць з-пад крыса́ únter der Hand verkáufen [vertréiben*];

га́ндаль з-пад крыса́ Schwárzhandel m -s;

купля́ць з-пад крыса́ разм únter der Hand káufen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Крысо́ ’пала адзення’ (ТСБМ, Бір. Дзярж., Янк. I, Некр.). Укр. криса ’край, берагі сасуда, палі капелюша’, польск. kresa ’палі капелюша’. Ёсць меркаванне аб запазычанні польскіх слоў з с.-в.-ням. kritz ’лінія, рыска’. Параўн. польскія дублеты kreska/kryska, kresić/krysić, што сведчыць аб магчымасці запазычання бел. крысо, крыса і ўкр. криса праз польскае пасрэдніцтва (Слаўскі, 3, 90–91).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

фа́лда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, фа́лд і -аў, ж.

1. Трубкападобная складка на адзенні.

2. Задняе крысо пінжака, мундзіра і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шыракакры́сы, ‑ая, ‑ае.

Які мае шырокае крысо, крыссе. Шыракакрысы сурдут.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Крыса́ 1 ’лента для касы’ (Чуд.). Гл. крысо.

Крыса́ 2 ’верхняя частка збанка’ (Жыв. сл., Нар. словатв., ТС, Мат. Гом.). Гл. крысо.

Крыса́ 3 ’пала адзення’ (Нар. сл., Янк. II, Шат.). Гл. крысо.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ухапі́цца, ухаплю́ся, ухо́пішся, ухо́піцца; зак.

1. за каго-што. Схапіцца, узяцца.

У. за крысо.

У. за поручань.

2. перан., за што. Узяцца старанна за якую-н. справу; выкарыстаць што-н. у сваіх інтарэсах.

У. за работу.

У. за цікавую думку, за каштоўную прапанову.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)