ко́лка гл. калоць².

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́лка

прыслоўе, утворана ад прыметніка

станоўч. выш. найвыш.
ко́лка - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ко́лка

‘дзеянне’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. ко́лка
Р. ко́лкі
Д. ко́лцы
В. ко́лку
Т. ко́лкай
ко́лкаю
М. ко́лцы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ко́лка I сущ., ж. (действие) ко́лка

ко́лка II нареч.

1. ко́лко;

2. перен. ко́лко; язви́тельно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́лка ж. (действие) ко́лка, -кі ж., кало́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́лка ​1, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. калоць ​2. Колка дроў. Колка цукру.

ко́лка ​2,

1. Прысл. да колкі ​1.

2. безас. у знач. вык. Пра адчуванне ўколу, рэзі. Колка ісці босымі нагамі па ржэўніку. □ Сорам не елка — вачам не колка. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кало́ць², калю́, ко́леш, ко́ле; калі́; ко́латы; незак., што.

Рассякаць, здрабняць на часткі.

К. лёд.

К. дровы.

|| зак. раскало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы і пакало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы.

|| наз. ко́лка, -і, ДМ -лцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́ліва, ‑а, н.

Разм. Тое, што і колка ​1. — Зарадку ж робіш? Дык коліва — самая лепшая зарадка. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адчыкры́жваць

‘адразаць што-небудзь; рэзка, колка адказваць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. адчыкры́жваю адчыкры́жваем
2-я ас. адчыкры́жваеш адчыкры́жваеце
3-я ас. адчыкры́жвае адчыкры́жваюць
Прошлы час
м. адчыкры́жваў адчыкры́жвалі
ж. адчыкры́жвала
н. адчыкры́жвала
Загадны лад
2-я ас. адчыкры́жвай адчыкры́жвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час адчыкры́жваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

во́стры, ‑ая, ‑ае.

1. З завостраным канцом або краем. Востры канец палкі. □ Свежыя адбіткі вострых капытоў.. сведчылі, што гэта была не здань, а жывы, рэальны алень. В. Вольскі. // Добра навостраны. Серп востры, аж кусаецца, як спрабуе яго пішчыкам пальца Яніна. Мурашка.

2. Які звужвацца пад канец. Востры твар. Вострыя насы туфель. □ Над галавою,.. з свістам рассякаючы паветра вострымі крыламі, праляцела качка. Нікановіч.

3. перан. Які выразна і моцна адчуваецца, праяўляецца. Вострыя пачуцці. □ У Шуры да дэсантнікаў вострая цікавасць, але падступіцца да іх нельга. Навуменка. Разгубленасць саступіла месца вострай трывозе. Лынькоў.

4. перан. Добра развіты, тонкі. Востры зрок, нюх. Востры розум. // Праніклівы, пранізлівы. З-пад .. брывей.. бліснуў востры, як лязо брытвы, позірк. Лынькоў.

5. перан. Дасціпны, з’едлівы. Вострае слова. □ Чалавек з вясёлым характарам, аматар дасціпнага слова, вострага жарту, Міхаіл Сярмяжка ўмее знаходзіць сцежку да чалавечага сэрца. Дадзіёмаў.

6. Не прэсны, з вялікай колькасцю солі, спецый. Вострыя прыправы. Востры сыр. // Рэзкі. Востры пах. □ Лёгкі подых ветру нёс востры смалісты водар прасохлага на сонцы бярвення. Дуброўскі.

7. Які бурна развіваецца, рэзка адчуваецца (пра хваробы); не хранічны; раптоўны, моцны. Вірусны грып — вострая інфекцыйная хвароба. Востры апендыцыт. □ Нагу працяў нясцерпны, востры боль. Гамолка.

8. перан. Вельмі напружаны, крытычны. Вострая сітуацыя. Вострае становішча. □ Крапівінскія байкі прыцягвалі і прыцягваюць перш за ўсё сваім трапным словам, жывым вострым дыялогам. Казека.

•••

Востры язык гл. язык.

Востры на язык — пра чалавека, які ўмее дасціпна, колка сказаць.

Згладзіць вострыя вуглы гл. згладзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)