Капы́рсціцца ’ўпарціцца, наравіцца, капрызіць’ (ТСБМ, Гартны), да капрызіцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піля́вы ’рухавы чалавек’ (КТС — Ц. Гартны), пілаваць ’гізаваць’ (лаг., Сл. ПЗБ). Да таіць 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тру́хі ‘ вобыск, вобшук’ (Ц. Гартны). Утворана на базе варыянтнай асновы трух‑/трус‑, параўн. ператрус ‘тс’ і трухнуць ‘страсянуць, скалануць’ (Нар. Гом.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мэрам ’нібы, быццам’ (Гарэц., КТС — Дунін–Марцінкевіч, Цішка Гартны), ’у большасці’ (капыл., нясв., клец.). Ад ням. mehr ’болей’ (Абабурка, Лінгв. дасл., 7).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руж 1 ’румянец’: руж на шчоках (Гартны). Гл. ружовы.
Руж 2 ’румяны’ (Ласт.). Праз польск. ruż ’тс’ з франц. rouge ’чырвоны’ (Брукнер, 470).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вёрт ’абарот’ (КТС) — уласнабеларускае; у мастацкай літаратуры сустракаецца з 20‑х гадоў XX ст. (Ц. Гартны), аднак па форме можа быць вельмі старым прасл. vertъ < і.-е. *u̯ert.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярце́нне ’вярчэнне (станка)’ (КТС, Ц. Гартны), укр. вертіння ’вярчэнне, свідраванне’, рус. вертение ’вярчэнне’ — рэгулярны аддзеяслоўны назоўнік, які, аднак, у літаратурнай мове не замацаваўся. Да вярце́ць (гл.). Параўн. таксама вярчэнне (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вандзігаць ’напружана працаваць (?)’ (КЭС): «А што ж, браток, мая справа такая: свята адпачывай, будні працуй. Была пара, вандзігаў і я так, ого-о!» (Ц. Гартны). Вандзігаць < *вандзіга, якое можа быць звязана з вандраваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тувалня ‘намётка’ (Ц. Гартны), ст.-бел. тувальня, тувалня, товальня ‘шырокі ручнік’ (ГСБМ). Запазычана з польск. tuwalnia ‘ручнік; хустка’, якое з італ. tovaglia ‘абрус, сурвэтка’ < нар.-лац. *tobalia < франк. *thwahlja ‘ручнік’, роднаснага гоц. þwahan ‘купаць’ (Булыка, БЛ, 74, 32; ЕСУМ, 5, 667).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кве́рху, прысл.
Уверх. Падняліся кверху бровы, зморшчыўся лоб. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)