вако́ліца
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
вако́ліца |
вако́ліцы |
| Р. |
вако́ліцы |
вако́ліц |
| Д. |
вако́ліцы |
вако́ліцам |
| В. |
вако́ліцу |
вако́ліцы |
| Т. |
вако́ліцай
вако́ліцаю |
вако́ліцамі |
| М. |
вако́ліцы |
вако́ліцах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вако́ліца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.
1. Ускраіна населенага пункта.
Выйсці за ваколіцу.
2. Тое, што размешчана вакол населенага пункта; наваколле.
Пайшла погаласка па ўсёй ваколіцы.
|| прым. вако́лічны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вако́ліца, ‑ы, ж.
1. Ускраіна населенага пункта. [Бацька:] — Вазьму я цябе за руку, выведу за нашу ваколіцу ды пакажу той шлях, якім ты пойдзеш. Каваль. Выйшаў раннем за ваколіцу, і пацягнула мяне ў недалёкі лясок, пад раку, у тыя мясціны, дзе некалі праходзіла маё пастушынае маленства. Кулакоўскі.
2. Тое, што размешчана вакол населенага пункта; наваколле. За Лядамі — Ямнае, Градкі,.. Зарэчча — бліжэйшыя вёскі ваколіцы. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вако́ліца (БРС, Гарэц.), ваколічны (КТС). Да вакол. Гл. яшчэ аколіца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ваколіца, наваколле, навакольнасць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
ако́ліца ж., см. вако́ліца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ако́ліца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.
1. Тое, што і ваколіца (у 2 знач.).
Аколіцу абляцела навіна.
2. Плот з варотамі ў канцы вёскі (уст.).
|| прым. ако́лічны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прысе́лле ’паселішча’; ’жыллё; прыстанішча’ (Байк. і Некр., Шат., Яруш.), ’ваколіца’ (лаг., Жд. 2), прысёлак, пры́сёлок, прысёла ’выселак, хутар’ (Клім., Жд. 2, ТС). Да сяло́, параўн. рус. присе́лье, присе́ло, присёлок укр. присі́лок, приси́лля і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэрыто́рыя ‘абшар, працяг зямлі’ (ТСБМ, Пятр.). Можа разглядацца як адаптаваны тэрмін з мясцовай актавай лаціны ВКЛ, параўн. лац. territorium ‘абшар, прыналежны да нейкага горада, ваколіца горада; поле, маёмасць, уладанне; рэгіён’ (Жлутка). Магчыма, пазнейшае абноўленае запазычанне праз рус. территория з франц. territoire, англ. territory, што ўзыходяць да лац. terra ‘зямля’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)