бу́каць
‘рыкаць, мыкаць; напрошвацца, надакучваць (у галаву букала думка)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
бу́каю |
бу́каем |
| 2-я ас. |
бу́каеш |
бу́каеце |
| 3-я ас. |
бу́кае |
бу́каюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
бу́каў |
бу́калі |
| ж. |
бу́кала |
| н. |
бу́кала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
бу́кай |
бу́кайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
бу́каючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Адха́кацца ’аддыхацца’ (Юрч.) да ха‑. Гукапераймальнае слова з экспрэсіўнай дзеяслоўнай к‑суфіксацыяй (параўн. букаць да бу‑ і г. д.), параўн. таксама адхукаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валбу́ка, валбучча ’нарасць на целе, дрэве’ (КТС, КЭС), вальбука ’тс’ (Янк. II). Экспрэсіўнае ўтварэнне, магчыма, кантамінацыя валдыр і букаць ’біць’. Параўн. рус. балбука ’тс’ (Даль, 1, 161), а таксама волвеня, волвенка, волвянка ’грыб’ і ’ўдар, аплявуха’, вал ’нарыў’ (СРНГ, 4, 20).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перабука́цца (пырыбука́тыся) ’перакуліцца’ (малар., Нар. лекс.), пірябу́кыцца ’пабіцца (пра бараноў)’ (Юрч. СНЛ). Да пера- і бука́ць (гл.). Звычайна апошнюю лексему адносяць да гукапераймальных (Фасмер, 1, 236; Трубачоў, Эт. сл., 3, 88; ЕСУМ, 1, 285 і інш.). У разгледзеным слове адбыўся перанос семантыкі: ’біцца лбамі’ > ’біцца’ > (і — як вынік) ’перакульвацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)