Бара́ні

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Бара́ні
Р. Бара́няў
Д. Бара́ням
В. Бара́ні
Т. Бара́нямі
М. Бара́нях

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

барані́ бог

выклічнік

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

барані́ бо́жа

выклічнік

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Бара́нь

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз.
Н. Бара́нь
Р. Бара́ні
Д. Бара́ні
В. Бара́нь
Т. Бара́нню
М. Бара́ні

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

барані́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. бараню́ баро́нім
2-я ас. баро́ніш баро́ніце
3-я ас. баро́ніць баро́няць
Прошлы час
м. барані́ў барані́лі
ж. барані́ла
н. барані́ла
Загадны лад
2-я ас. барані́
бронь		 барані́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час баро́нячы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

барані́ць несов. обороня́ть, защища́ть;

◊ барані́ бо́жа — не дай (изба́ви, упаси́, не приведи́) бог; не доведи́ (госпо́дь)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

упасти́ сов., прост. уратава́ць, убарані́ць, уберагчы́;

◊

упаси́ бог, бо́же упаси́ барані́ бог (бо́жа), рату́й бог (бо́жа);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́йска, ‑а, н.

Узброеныя сілы дзяржавы або частка іх; армія. Рэгулярнае войска. Тэрытарыяльнае войска. Сухапутныя войскі. □ [Маці:] — Смела йдзі, сынок, у войска, Барані ты волю. Чарот.

•••

Кадравае войска — пастаяннае рэгулярнае войска, якое ў мірны час мае няпоўны састаў афіцэраў і сержантаў (кадраў) для падрыхтоўкі штогодніх прызываў радавых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бронь ​1 і (радзей) бро́ня, ‑і, ж.

Замацаванне якой‑н. асобы або прадмета за кім‑, чым‑н., якое робіць іх недатыкальнымі для іншых, а таксама дакумент на такое замацаванне. У Паўла і Васі .. была бронь, аднак хлопцы вырашылі ісці на фронт. Брыль. [Ермаліцкі] падаў на подпіс бронь на зарплату. Скрыган. Леў Раманавіч раптам адчуў, што.. хавацца далей за паперкай-бронню непрыстойна і нават злачынна. Асіпенка.

бронь ​2,

У выразе: бронь божа — тое, што і барані божа (гл. бог).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

барані́ць, ‑раню, ‑роніш, ‑роніць; незак.

1. каго-што. Пільна ахоўваць ад нападу ворагаў. Няхай на Волзе ці Кубані Салдацкія міналі дні, І там я ў любым змаганні Свой край бацькоўскі бараніў. Астрэйка. Не страшна смерць Свабоду хто бароніць, Будуе хто Нязнаны новы свет. Чарот. // Засцерагаць ад чаго‑н. непрыемнага. Ватоўка, бы якое рэшата, не бароніць ад сібернага ветру. Мыслівец.

2. што. Адстойваць што‑н. Міколку часта даводзіцца спрачацца і заўзята бараніць свае думкі, даводзіць іх правільнасць. Шынклер.

•••

Барані божа гл. бог.

Няхай бог бароніць гл. бог.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)