барано́ў бара́ний;

◊ сагну́ць (скруці́ць) у б. рог — согну́ть (скрути́ть) в бара́ний рог

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

барано́ў, ‑нова.

Які належыць бараду. Бараноў рог. □ Аднойчы.. [Люся] дапамагала маці на кухні абіраць бульбу і са страхам пазірала, як Амархан абгрызаў баранову лапатку. Даніленка.

•••

Сагнуць (скруціць) у бараноў рог гл. сагнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Му́дзікі ’капшук’ (смарг., Сцяшк., Сл.). Да муды́ (гл.). Матывацыя: раней з машонкі бараноў рабілі капшукі на тытунь.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бара́ний

1. барано́вы; барано́ў;

бара́ньи рога́ барано́вы ро́гі;

бара́ний тулу́п кажу́х;

бара́нье са́ло лой;

2. (овечий) аве́чы;

бара́нье ста́до аве́чая чарада́;

◊

согну́ть в бара́ний рог скруці́ць у барано́ў рог;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шчыгры́н, ‑у, м.

Мяккая шурпатая скура з адмысловым узорам, якая вырабляецца са шкур бараноў, коз, авечак і пад. // Тканіна, папера, якая сваім знешнім выглядам нагадвае такую скуру (выкарыстоўваецца для абіўкі, пераплётаў і пад.).

[Фр. chagrin.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Перабука́цца (пырыбука́тыся) ’перакуліцца’ (малар., Нар. лекс.), пірябу́кыцца ’пабіцца (пра бараноў)’ (Юрч. СНЛ). Да пера- і бука́ць (гл.). Звычайна апошнюю лексему адносяць да гукапераймальных (Фасмер, 1, 236; Трубачоў, Эт. сл., 3, 88; ЕСУМ, 1, 285 і інш.). У разгледзеным слове адбыўся перанос семантыкі: ’біцца лбамі’ > ’біцца’ > (і — як вынік) ’перакульвацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бу́кіш ’удар ілбом’ (Нас., Сцяц.), ’стукнуцца лбамі ў бойцы (пра бараноў)’ (Янк. III); букіш: (чорт) даў мне букіш пад ногі, што аж я перакінуўся (Федар., 1). Параўн. польск. дыял. bukisz ’тс’. Бясспрэчна, ад *bukati (параўн. бел. бу́кацца ’біцца лбамі’, рус. бу́каться). Бу́кіш < *buk‑yšь (суфікс *‑yšь). Зыходзячы з геаграфіі слова, можна думаць і пра запазычанне з польск. bukisz (якое па паходжанню гукапераймальнае, гл. Варш. сл., 1, 230).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рог¹, -а, М ро́зе, мн. -і і (з ліч. 2, 3, 4) рагі́, рог і раго́ў, м.

1. Выраст з касцявога рэчыва на чэрапе ў некаторых жывёл.

Валовыя рогі.

Абламаць або пазбіваць рогі каму-н. (перан.: уціхамірыць, утаймаваць, прымусіць каго-н. пакарыцца; сагнаць пыху з каго-н.; разм.). Сагнуць (або скруціць) у бараноў р. (перан.: строгасцю, жорсткасцю прымусіць каго-н. пакарыцца, падпарадкавацца; разм.).

2. Музычны або сігнальны інструмент у выглядзе сагнутай трубы з расшыраным канцом.

Паляўнічы р.

3. Полы рог жывёліны, які выкарыстоўваецца для піцця і як ёмішча.

Піць віно з рога.

Р. багацця (пра невычэрпную крыніцу багацця, дабрабыту).

4. Востры загнуты канец чаго-н.

Р. пячных вілак.

|| памянш. ражо́к, -жка́, мн. ро́жкі, -жак, м. (да 1 знач.).

Рожкі ды ножкі засталіся ад каго-н. (нічога не засталося; разм.).

|| прым. рагавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.) і ро́гавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сагну́ць сов.

1. в разн. знач. согну́ть;

с. дрот — согну́ть про́волоку;

гады́ яго́ ~ну́лі — го́ды его́ согну́ли;

2. покорёжить, изогну́ть;

с. бляша́нку — покорёжить (изогну́ть) жестя́нку;

◊ с. у дугу́ — (каго) согну́ть в дугу́ (кого);

с. у барано́ў рог — согну́ть в бара́ний рог;

с. у тры пагі́белі — согну́ть в три поги́бели

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рог

1. (у животных) рог, род. ро́га м., мн. ро́гі, род. рог;

2. (музыкальный инструмент) рог, род. ро́га м., мн. рагі́, -го́ў;

◊

облома́ть рога́ аблама́ць (пазбіва́ць, збіць) ро́гі;

брать быка́ за рога́ браць быка́ за ро́гі;

рог изоби́лия рог даста́тку;

согну́ть (скрути́ть) (кого-л.) в бара́ний рог сагну́ць (скруці́ць) (каго-небудзь) у барано́ў рог;

наста́вить рога́ (кому) наста́віць ро́гі (каму);

у чёрта на рога́х у чо́рта на рага́х.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)