абрабля́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абрабля́ю |
абрабля́ем |
| 2-я ас. |
абрабля́еш |
абрабля́еце |
| 3-я ас. |
абрабля́е |
абрабля́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абрабля́ў |
абрабля́лі |
| ж. |
абрабля́ла |
| н. |
абрабля́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абрабля́й |
абрабля́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
абрабля́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абрабля́ць несов.
1. обраба́тывать, возде́лывать;
2. (придавать нужный вид) обраба́тывать, обде́лывать;
3. разг. па́чкать;
1-3 см. абрабі́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абрабля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да абрабіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абрабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак.
1. што. Апрацаваць, дагледзець.
А. зямлю.
2. што. Апрацоўваючы, прыдаць чаму-н. патрэбны выгляд, якасць.
А. каштоўны камень.
3. каго-што. Запэцкаць, забрудзіць чым-н. (разм.).
А. кашулю.
|| незак. абрабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абрабля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
1. Незак. да абрабіцца.
2. Зал. да абрабляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кве́каць ’абрабляць, пэцкаць’ (КЭС, лаг.). Гіперкарэктная форма да квецаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абрабля́цца несов.
1. разг. па́чкаться; (испражнениями — ещё) обде́лываться;
2. страд. обраба́тываться; возде́лываться;
3. страд. обраба́тываться, возде́лываться; обде́лываться; па́чкаться; см. абрабля́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Афэ́рдала ’замораны, худы конь’, ’апушчаны, забіты чалавек’ (шарк., Цыхун, вусн. паведамл.). З яўр. (ідыш) a férdele ’конік’. Гл. таксама іншыя формы з няясным значэннем: фэрдала, нафэрдала (астрав., Жарт. песні, Мн., 1974, 611), якія могуць сведчыць у карысць сувязі з дыял. фэйдаць, фэндаць ’абрабляць, паскудзіць’, польск. faidać ’тс’; параўн. таксама бала дыял. офрден ’зношаны, стары’, у аснове якіх ляжыць, магчыма, супольнае запазычанне з невядомай крыніцы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расква́кліваць ’размазваць’ (мсцісл., Юрч. Вытв.). Да незафіксаваных *ква́кліваць < *ква́кліць (// ква́чыць), вытворнага ад квач (гл.) з узнаўленнем у корані псеўдаэтымалагічнага ‑к‑, які лагічна спалучаецца з эпентытычным плаўным. Гл. таксама квэкаць ’абрабляць, пэцкаць’ (< квэцаць, гл. квецаць). Той жа корань, відаць, і ў квакаці́ць: гразь пад нагамі квакаціць (Варл.), гл. У апошнім выпадку ўсё зводзіцца да гукапераймання, параўн. квакаць, квактаць (гл.) і балг. ква́ча ’кудахтаць, выседжваць куранят’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
экзаты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Уласцівы асобным, малавядомым, далёкім краінам; незвычайны для гэтай мясцовасці. Экзатычныя расліны. □ Стаяла моладзь каля гэтай сахі, нібы каля якой экзатычнай жывёліны ў заапарку, усё не давала веры — няўжо ёю можна было абрабляць зямлю? Місько. Крымскія санеты [А. Міцкевіча] ў перакладзе М. Танка раскрываюць іх ідэйную сутнасць, удала перадаюць велічную экзатычную прыроду Крыма. Лойка.
2. перан. Дзівосны, вычварны, які здзіўляе сваёй незвычайнасцю. Экзатычная музыка. □ Экзатычнае адзенне сароміла Кузьму, таму ён нібы прыклеіўся да зэдліка ў парозе. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)