Verbum

Басма́ч, рус., укр. басма́ч. Запазычанне (праз рус. мову) з узб. мовы (у час грамадзянскай вайны): узб. басмачи (‑чи — агентыўны суфікс), да басма ’налёт’. Падрабязней гл. Дзмітрыеў, Тюрк. эл., 19; Шанскі, 1, Б, 52; Супрун, УЗ Кирг.У, 3 (1957), 91.

Бліндзя ’вярба, іва, Salix caprea’ (Маш., Урбуціс, Baltistica, V (1), 1969, 50). Польск. дыял. blindzia ’тс’. Запазычанне з літ. bliñdė, blindìs і да т. п. (Варш. сл., 1, 166; Урбуціс, там жа). Да літ. слова гл. Фрэнкель, 1, 49.

Бі́блія. Рус. би́блия, укр. бі́блія, би́блія. Старое запазычанне з лац. biblia ’тс’ < грэч. βιβλία (мн. ад βιβλίον ’кніга’, па назве. г. Біблос, адкуль грэкі імпартавалі папірус). Фасмер, 1, 164; Шанскі, 1, Б, 116. Ст.-бел. библия, библея (Булыка, Запазыч.).

Вестыбюль ’пярэдні пакой, пярэдняя пры парадным уваходзе ў памяшканне’ (КТС, БРС). Сюды ж вестыбюльны. Нядаўняе запазычанне з рус. вестибюль < франц. vestibule ’сенцы, пярэдняя’ < лац. *ver‑stibulum ’ахоўваемы ўваход, сенцы’ (Шанскі, 1, В, 75; БЕР, 1, 137; Голуб-Ліер, 505).

Лы́біцца ’ухмыляцца’ (мін., Сл. ПЗБ), ’усміхацца’ (шчуч., Нар. лекс.). Відавочна, запазычанне з рус. лы́биться, якое Трубачоў звязвае роднаснымі лоб, ст.-рус. лъбъ ’лоб’, наўг. лы́бонь ’верхняя частка галавы жывёлы’, дзе назіраецца падаўжэнне вакалізму ъ > ы (гл. Фасмер, 2, 539).

Вы́спа ’востраў’ (БРС, Шат., Мядзв., Шн., 1, Яшк.); ’узгорак, узвышанае месца’ (Інстр. I, Яшк.), ’высокі бераг ракі’ (Яшк.). Ст.-бел. выспа ’востраў’. Запазычанне з польск. wyspa ’востраў’ (Булыка, Запазыч., 74 і наст.), якое да высыпаць (гл. сыпаць) (Нітшэ, 199).

Гале́та ’галета’ (БРС). Рус. гале́та, укр. гале́та. У бел. і ўкр. мовах гэта, відавочна, запазычанне з рус. мовы. Першакрыніцай з’яўляецца франц. galette, якое трапіла ў рус. мову ў сярэдзіне XIX ст. Гл. Фасмер, 1, 386; Шанскі, 1, Г, 15.

Гарсэ́т ’гарсэт’ (БРС, Нас.: гарсе́т; Касп., Сл. паўн.-зах.), таксама ’кабат, безрукаўка, станік’, ґарсэт (Сл. паўн.-зах., Шат., Сцяшк., Жд. 1). Запазычанне з польск. gorset ’тс’ (< франц. corset). Гл. Слаўскі, 1, 321; Кюнэ, Poln., 56. Параўн. Фасмер, 2, 338.

Ге́вер ’частка восені паміж слупамі, якія падтрымліваюць бэлькі, страху’ (Касп.). Відавочна, таго ж паходжання, што і ст.-бел. геваръ ’дамкрат’, г. зн. запазычанне з польск. hewer (а гэта з ням. Heber < heben ’паднімаць’). Гл. Булыка, Запазыч., 81; Брукнер, 171.

Го́нар ’гонар’ (БРС, Шат., Касп.). Запазычанне з польск. мовы (параўн. польск. honor ’тс’ < лац. honor). Слова вядома ўжо ў ст.-бел. мове (гл. Булыка, Запазыч., 84). Параўн. яшчэ рус. го́нор ’тс’ (XVII–XVIII стст.) < польск. < лац. (Фасмер, 1, 437).