каля́ды, ‑ляд; адз. няма.
Царкоўнае хрысціянскае свята нараджэння Хрыста, якое адзначалася 25 снежня па ст. ст. і ў наступныя дні да вадохрышча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узві́жанне, ‑я, н.
Уст. Хрысціянскае свята, звязанае з міфам, паводле якога над натоўпам веруючых аднойчы ўзнік крыж, на якім быў распяты Хрыстос.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакро́вы, ‑аў.
Царкоўнае свята, якое адзначаецца праваслаўнай царквой першага кастрычніка па старому стылю. «Прыйшлі пакровы — заганяй у хлеў каровы», — гаворыцца ў прыказцы. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыстасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак.
1. каго-што. Зрабіць прыгодным, прымяніць для чаго-н.
П. будынак пад клуб.
2. што і да чаго. Прымеркаваць да чаго-н. у часе.
П. паездку да свята.
|| незак. прыстасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прыстасава́нне, -я, н. і прыстасо́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэвалюцы́йны в разн. знач. революцио́нный;
р. рух — революцио́нное движе́ние;
~нае свя́та — революцио́нный пра́здник;
р. ўрад — революцио́нное прави́тельство
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сатурна́ліі, ‑ій; адз. сатурналія, ‑і, ж.
У Старажытным Рыме — свята ў гонар бога Сатурна, якое спраўлялася пасля заканчэння палявых работ. // перан. Бесшабашная гулянка; папойка.
[Лац. Saturnalia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ро́зыйгра ’розыгрыш’ (Нас., Бяльк., Байк. і Некр.), ро́зыгра ’тс’ (Стан.), ро́зыгры ’апошні дзень свята Тройцы’ (Маш.), ’свята праз тыдзень пасля Тройцы’ (ТС), руса́ўчыны ро́зыгры ’апошні дзень русальнага тыдня’ (ТС): у гэты дзень русаўкі іграюць (Маш., 219); укр. ро́зигри ’розыгрыш’, ’першы дзень Пятроўкі пасля за́гавін’, рус. курск. ро́зыгры ’тс’. Да раз- і ігра (гл.) < прасл. *jьgra. Параўн. балг. руса́лски игри ў час русаля ’свята святога духа, Русальны тыдзень, гл. русаллі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Саракі́ ’40 штук’ (Серж. Грам., 62); ’свята 40 мучанікаў, 9/22 сакавіка’ (Нас., Інстр. 2), сараке́ (Шат.), сарака́ (Мат. Гом.), сырокі́ (Шн. 3), саракаві́к ’тс’, ’сарачыны’ (Мат. Гом.). Рус. Со́роки ’свята 9 сакавіка’. Ад сорак (гл.); параўн. Даль, 4, 275.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэлігі́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае сувязь з рэлігіяй, з верай у бога. Рэлігійны абрад. Рэлігійнае свята.
2. Які верыць у бога, набожны. Рэлігійны чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пра́знік ’свята’ (Нас.), пра́знікам ’на свята’ (брасл., Сл. ПЗБ), пра́знікаць ’святкаваць’ (Сцяшк. Сл.), ст.-бел. празникъ ’свята’ (1489 г.), празноватъ ’святкаваць’. З ц.-слав. праздникъ, утворанага на базе праздьнъ < прасл. *porzdьnъ, параўн. ст.-бел. празный ’свабодны, пусты, парожні’, сучаснае гл. парожні. Выпадзенне д у групе ‑здн‑ (< здьн‑) адбылося на ўласнабеларускай глебе (Карскі, 1, 352). Балгарскую словаўтваральную паралель дэманструе празникувам ’святкаваць’. Падрабязна аб семантыцы гл. яшчэ Тапароў, Этимология–1986–1987, 47 і наст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)