Verbum

дэманстра́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Масавае шэсце для выказвання якіх-н. грамадска-палітычных настрояў.

Першамайская д.

2. Нагляднае азнаямленне з чым-н., публічны паказ.

Д. фільма.

3. Праяўленне, сведчанне чаго-н.

Д. патрыятызму.

4. Ваенная аперацыя, якая мае на мэце адцягнуць увагу праціўніка ад месца галоўнага ўдару.

5. Дзеянне, якое падкрэслена выказвае пратэст супраць чаго-н., нязгоду з чым-н.

Устроіць дэманстрацыю каму-н.

|| прым. дэманстрацы́йны, -ая, -ае (да 1, 2 і 5 знач.).

Дэманстрацыйныя табліцы.

Дэманстрацыйная зала.

заклі́каць, -і́чу, -і́чаш, -і́ча; -і́ч; -і́каны; зак.

1. каго. Паклікаць, запрасіць куды-н.

З. у госці.

З. у хату.

2. каго-што, да чаго, на што. Звярнуцца з заклікам зрабіць што-н., прыняць удзел у чым-н.

З. выбаршчыкаў аддаць галасы за кандыдатаў у дэпутаты.

З. да барацьбы або на барацьбу.

Ён закліканы быць пісьменнікам (перан.: мае прызванне да літаратурнай творчасці).

3. каго (што), да чаго. Запатрабаваць паводзіць сябе так або інакш.

З. да парадку.

|| незак. закліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

здаро́вы, -ая, -ае.

1. Які мае добрае здароўе, не хворы.

Здаровае дзіця.

З. арганізм.

2. Які выражае здароўе, уласцівы здароваму чалавеку.

З. выгляд.

З. смех.

3. Карысны для здароўя.

Здаровае надвор’е.

Здаровае харчаванне.

4. перан. Карысны, правільны.

Здаровая ідэя.

З. быт.

5. Моцнага целаскладу, дужы (разм.).

З. хлопец.

6. Вялікі, моцны (пра з’явы, прадметы; разм.).

З. мароз.

З. кавалак жалеза.

7. у знач выкл. здаро́ў (здаро́ва)! Ужыв. як прывітанне пры сустрэчы (разм.).

◊

Будзь (або бывай) здароў — развітальнае пажаданне заставацца здаровым.

ваш, -ага, м., ва́ша, -ай, ж., ва́ша, -ага, н., мн. ва́шы, -ых; займ. прынал.

Які належыць вам, мае адносіны да вас.

Ваш веласіпед.

А вашага (наз.) няма? Як вашы (наз.: вашы родныя, блізкія) пажываюць? Што вы прысталі да мяне з вашым Уладзімірам Андрэевічам.

◊

Па-вашаму —

1) прысл. Па вашай волі, па вашым жаданні.

Няхай будзе па-вашаму;

2) прысл. Так, як робіце вы.

Я па-вашаму тут рабіць не збіраюся;

3) пабочн. сл. На вашу думку.

Гэта я, па-вашаму, хлушу?

умо́ўны, -ая, -ае.

1. Загадзя ўмоўлены і зразумелы толькі тым, хто ўмовіўся.

У. стук.

Умоўнае месца.

2. Які мае сілу толькі пры якіх-н. умовах.

Умоўнае асуджэнне.

Прыгавораны ўмоўна (прысл.). Умоўная згода.

У. рэфлекс (выпрацаваны пад уплывам пэўных умоў).

3. Які не існуе на самай справе, яўны або сімвалічны.

Умоўная мяжа.

Умоўныя дэкарацыі.

4. У граматыцы: які ўтрымлівае ў сабе значэнне ўмовы (у 1 знач.).

У. сказ.

У. лад дзеяслова.

У. злучнік.

|| наз. умо́ўнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

упы́нак, -нку, м. (разм.).

Спакой.

Дома ён не знаходзіў упынку.

◊

Без упынку — не перастаючы, не абмяжоўваючы сябе.

Балбатаць без упынку.

Не знаходзіць або не мець упынку — не магчы супакоіцца, не быць у стане ўтрымацца ад чаго-н.

Ён цэлы дзень не знаходзіў сабе ўпынку.

Яна ў рабоце не мае ўпынку.

Няма ўпынку каму-чаму або на каго-што — нельга стрымаць, спыніць.

Раздурэліся дзеці, што і ўпынку ім або на іх няма.

Дажджу або на дождж сёння і ўпынку няма — лье і лье.