тамо́жнік, ‑а, м.
Служачы таможні, таможнай варты. Недаступны да таго таможнік яшчэ з якую хвіліну глядзеў на нас, нібы вырашаў якую складаную праблему. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
правадні́к¹, -а́, мн. -і, -о́ў, м.
1. Той, хто паказвае дарогу.
Адправіцца ў дарогу з правадніком.
2. Чыгуначны служачы, які суправаджае вагон.
Брыгада праваднікоў.
3. Спецыяліст, які працуе са службовым сабакам.
П. з вышуковым сабакам.
|| ж. правадні́ца, -ы, мн. -ы, -ніц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чыно́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Дзяржаўны служачы, які мае чын або займае дзяржаўную пасаду.
2. перан. Той, хто выконвае сваю работу фармальна, без жывога інтарэсу, строга па інструкцыі.
|| прым. чыно́ўніцкі, -ая, -ае і чыно́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рахункаво́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Служачы бухгалтэрыі, спецыяліст па рахункаводству. Калгасны рахункавод. □ [Лупянка] за рахункавода паставілі, бо вельмі ж разбіраўся ў лічбах, меў схільнасць да іх. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
службі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м. (разм.).
1. Служачы (уст.).
2. Чалавек, які старанна ставіцца да сваіх службовых абавязкаў.
3. Чалавек, які з крайнім фармалізмам ставіцца да сваіх службовых абавязкаў.
4. Кар’ерыст.
|| ж. службі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыслу́га ’паслуга’ (Нас.), таксама прыслуга́ч ’той, хто прыслужваецца перад кім-небудзь’ (ТСБМ), прыслуга́цель ’тс’ (ТС). Гл. слуга, служачы. Параўн. яшчэ польск. przysługa ’паслуга’, адкуль, відаць, улічваючы рэдкасць ужывання, гэтае значэнне ў беларускай мове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вылучэ́нец, ‑нца, м.
Разм. Радавы супрацоўнік (рабочы, селянін, служачы), вылучаны на адказную работу. У цэнтры аповесці «Таварыш Мінкін» — адна з самых тыповых фігур таго часу — вылучэнец з рабочых. Каваленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Супрацо́ўнік ’той, хто працуе разам у якой-небудзь установе, служачы’ (ТСБМ, Ласт.), вытворныя супрацо́ўніцтва, супрацо́ўнічаць (там жа). З су- і кораня прац‑ (гл. праца); калька рус. сотру́дник, сотру́днтать і г. д. Параўн. сучаснае (адваротны дэрыват?) супра́ца ’супрацоўніцтва’ (Беларусіка, 19, 226).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бутафо́р, ‑а, м.
Служачы тэатра, адказны за бутафорыю, а таксама майстар, які яе вырабляе. Рабочыя носяць і ўстанаўліваюць на сцэне драўляныя пляцоўкі, бутафоры лепяць з пап’е-машэ розныя архітэктурныя дэталі. Рамановіч.
[Ад іт. buttafuori.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пла́ванне, -я, н.
1. гл. плаваць.
2. Перамяшчэнне па паверхні вады, уменне, здольнасць так перамяшчацца.
Школа плавання.
Займацца плаваннем.
Падводнае п.
Сінхроннае п. (від спорту).
3. Перамяшчэнне на судне ці іншым плывучым сродку, рэйс па водным шляху.
Капітан далёкага плавання.
Хадзіць у п. (плаваць на судне, служачы, працуючы на ім).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)