Развалі́цца ’разбурыцца’ (лід., Сл. ПЗБ), ’шырока рассесціся, заняць шмат месца’ (Сцяшк. Сл.), развалі́ць ’раскідаць, разбурыць’ (Сцяшк.). Ад раз- і валі́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
распылі́ць, -пылю́, -пы́ліш, -пы́ліць; -пы́лены; зак.
1. што. Рассеяць, распырскаць моцным струменем (парашок, вадкасць).
2. перан. каго-што. Раскідаць дробнымі групамі, часткамі, пазбавіўшы гэтым дзейнасці, сілы.
Р. сілы.
Р. сродкі.
|| незак. распыля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. распыле́нне, -я, н. і распы́л, -у, м. (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак., што.
1. Шырока развесці, распасцерці ў розныя бакі.
Р. рукі.
2. Разаслаць, разгарнуць на паверхні чаго-н.
Р. дыван на канапе.
3. Знайшоўшы месца, паставіць, размясціць што-н.
Р. палаткі.
4. Раскідаць, рассыпаць па чым-н. што-н.
Р. сена.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Рышшыбуня́ць ’раскідаць’ (чавус., Нар. сл.). Утворана ад рас- і шы́бень ’палка’, шыбава́ць ’хутка, жвава, імкліва рухацца’, шыба́ць ’кідаць, шпурляць’, шы́бка ’хутка, шпарка’, шы́бельны ’свавольны’, ’гарэзлівы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разбэ́рсаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.
1. Раскідаць, распусціць, разблытаць. Разбэрсаць клубок. □ [Параска] ўзяла разбэрсала .. [Андрэю] валасы, потым абхапіла за шыю, прыціснулася. Лобан.
2. Тое, што і разбарсаць. Бацька разбэрсаў аборы. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгрэ́бці, -грабу́, -грабе́ш, -грабе́; -грабём, -грабяце́, -грабу́ць; разгро́б, -грэ́бла і -грабла́, -грэ́бла і -грабло́; -грабі́; -грэ́бены; зак., што.
Адгрэбці ў розныя бакі, раскідаць што-н. сыпкае, рыхлае; расчысціць ад чаго-н. сыпкага, рыхлага і пад.
Р. сена.
Р. кучу снегу.
|| незак. разграба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. разграба́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Разбухіта́ць ’раскідаць, прывесці ў беспарадак’ (Сцяшк. Сл.). Ад бухаць (гл.), што ад гукпераймальнага выклічніка *bux! (ЭССЯ, 3, 79–81) па той жа словаўтваральнай мадэлі, што і хлюпата́ць, скрыгата́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разбудава́ць ’раскідаць даўно пабудаванае’ (Сцяшк. Сл.). Утворана ад будава́ць (гл.) з дапамогай прыстаўкі раз- (гл.) у яе зыходным значэнні ’разлучыць, раз’яднаць’, параўн. разарыць (гл.). Сучаснае разбудава́ць ’пашырыць будоўлю’ (ТСБМ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перасаранчы́ць ’прамарнатравіць’ (Нас.). Да пера- (гл.) і саранчыць ’раскідаць, растрачваць, знішчаць, нібы саранча’ < саранча, якое з цюрк. sarynča ’саранча’, што ^зыходзіць да sary(y) ’жоўты’, saryea ’жаўтаваты’ (Фасмер, 3, 560).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расточи́тьII сов., книжн. (безрассудно истратить) раскі́даць, растра́ціць, змарнатра́віць, ма́рна стра́ціць;
расточи́ть насле́дство змарнатра́віць спа́дчыну.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)