Пра́ві́ца ’куль, тоўсты сноп прамой саломы для пакрыцця страхі’ (Сцяшк. Сл., Выг. дыс.), праві́ца ’непамятая аржаная салома’ (Касп., пін., Сл. ПЗБ), ’прамая салома’ (ТС), прові́ца ’раскладка снапоў для малацьбы’ (стол., ДАБМ, камент., 872). Укр. прави́ця ’непамятая прамая салома’. Да пра́вы ў значэнні ’сапраўдны, добры, роўны’.
Праві́ца 1 ’правая рука’ (Нас.), ст.-бел. правица ’тс’. Укр. прави́ця, польск. prawica, чэш. pravice ’тс’. Ад *pravъ ’правы’ з суф. ‑ica (параўн. прасл. *desьnica < *desьnъ ’правы’).
Праві́ца 2 ’дарожная кашолка’ (пін., Мат. дыял. канф.). Бясспрэчна, дэрыват ад прыметніка правы, але зыходная кропка намінацыі няясная. Магчыма таму, што насілася з правага боку?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
барацьбі́тка ж. (за што) боре́ц; побо́рница (чего); ревни́тельница;
б. за правы́ — побо́рница прав
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
граданача́льнік, ‑а, м.
У дарэвалюцыйнай Расіі — начальнік, які кіраваў граданачальніцтвам (у 1 знач.) і меў правы губернатара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
правамо́цны, ‑ая, ‑ае.
Які мае законныя правы, паўнамоцтвы. Сёння.. [Зося] адчувала сябе правамоцным членам вялікага дружнага калектыву. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рысклі́вы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які адвольна адхіляецца ад курсу ў правы ці ў левы бок (пра судна).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ухі́л, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Нахіленая пакатая паверхня, схіл.
Цягнік ідзе пад у.
2. перан. Пэўны напрамак дзейнасці, інтарэсаў, спецыялізацыі.
Школа з мастацкім ухілам.
3. перан. Адхіленне, адыход ад асноўнай лініі ў поглядах, палітыцы.
Правы ў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ліце́ ’твар’, ’правы бок матэрыі, адзення’ (беласт., Сл. ПЗБ). Да ліцо (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Надобрыцу ’на правы бок’ (смарг., Шатал.; ашм., Сцяшк. Сл.). З на (прыназоўнік) і до́брыца (назоўнік у він. скл. адз. л.), апошні хутчэй за ўсё — вынік семантычнай кандэнсацыі атрыбутыўнага спалучэння тыпу добры бок ’правы бок’, рус. ’лицо’ ў адрозненне ад ліхі бок ’левы бок’, рус. ’изнанка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
правабярэ́жжа, ‑а, н.
Правы бераг ракі. Баі на правабярэжжы Дняпра з кожным днём станавіліся ўсё больш моцнымі. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Наўправі́к ’прама, проста’ (ТС). Да ηράβα (ηράβο) ’праі^а’, пра́вы ’прамы’ (ТС), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)